Tα θαύματα στα αρχαία Ασκληπιεία

Τα Ασκληπιεία ήταν ιερά και τόποι λατρείας του ήρωα, ιερού ιατρού και θεραπευτή θεού Ασκληπιού. Ηταν στην πραγματικότητα τα πρώτα νοσοκομεία ή μάλλον συγκροτήματα κτιρίων υγείας, όχι μόνο του ελληνικού χώρου αλλά και όλου του δυτικού πολιτισμού και πρόσφεραν τις υπηρεσίες τους στην ελληνική ευρύτερη περιφέρεια για πολλούς αιώνες, από την εποχή περίπου του Τρωικού πολέμου ως τον 6ο αιώνα μ.Χ., εποχή της πλήρους επικράτησης του χριστιανισμού. Θα πρέπει να τονίσουμε ιδιαίτερα ίσως εδώ ότι, παρ' όλο το διωγμό που υπέστη ο αρχαίος ελληνικός πολιτισμός ως ειδωλολατρική πρακτική, κύρια από τον αυτοκράτορα Θεοδόσιο το 392 μ.Χ., η λατρεία του Ασκληπιού και ιδιαίτερα η φροντίδα υγείας στα Ασκληπιεία δεν έγινε κατορθωτό να εξαλειφθεί τελείως για περίπου δύο ακόμη αιώνες.

 Στα Ασκληπιεία, εκτός από τον ίδιο τον Ασκληπιό, λατρεύονταν παράλληλα και περιπτωσιακά τόσο οι μυθολογικοί πρόγονοί του, ο Απόλλωνας και η Αρτεμις, όσο και τα μυθολογικά παιδιά του, η Υγεία, η Πανάκεια, ο Τελεσφόρος, η Ιασώ, η Αίγλη, η Ακεσώ, η Αύρα, η Νίκη, ο Ευμαρίων, ο Αλεξίνωρ κ.ά., που παρουσίαζαν τις προσωποποιημένες ιδιότητες της θεραπευτικής του τέχνης. Λατρεύονταν συγχρόνως και τα θεωρούμενα φυσικά παιδιά του, ο Μαχάων και ο Ποδαλείριος, που, σύμφωνα με τον Ομηρο, ήταν και αυτοί γιατροί που πήραν μέρος στον Τρωικό πόλεμο ως αρχηγοί των στρατευμάτων της Τρίκκης, της Ιθώμης και της Οιχαλίας, πόλεων της Θεσσαλίας. Τα φίδια και οι σκύλοι ήταν  τα ιερά ζώα του Θεού Ασκληπιού.

Ο Ασκληπιός και οι δύο υιοί του, αυτοί οι πρώτοι ήρωες-γιατροί, που παρουσιάζονται να συγκεντρώνουν τη βαθιά εκτίμηση και αναγνώριση όχι μόνο του Ομήρου αλλά και όλων των Ελλήνων της εποχής τους, φαίνονται ως ιδρυτές της μεγάλης οικογένειας των Ασκληπιαδών, απογόνων του Ασκληπιού, που από γενεά σε γενεά κληρονομούσαν τα μυστικά της ιατρικής τέχνης και πρόσφεραν τις ιατρικές τους υπηρεσίες στη μυθολογική και ιστορική μας αρχαιότητα στο όνομα του μεγάλου πρώτου ήρωα γιατρού, του Ασκληπιού. Ανάμεσα στους φημισμένους Ασκληπιάδες μπορούμε να αναφέρουμε εδώ τους μεγάλους δασκάλους Ιπποκράτη και Αριστοτέλη.

Ο Ιπποκράτης ήταν ο πιο διάσημος από τους φημισμένους δασκάλους του Ασκληπιείου και της Ιατρικής Σχολής της Κω και έζησε ως γνωστόν τον 5ο αιώνα π.Χ. Ηταν ένας Ασκληπιάδης καταγόμενος από τον γιο του Ασκληπιού Ποδαλείριο, γεγονός που παρουσιάζεται να αποδεικνύεται από το γενεαλογικό του δένδρο. Ο Ιπποκράτης αναγνωρίζεται ακόμη διεθνώς ως ο «Πατέρας της Ιατρικής Επιστήμης» καθώς ήταν αυτός που αποσαφήνισε και δημοσίευσε τις πρώτες και βασικές αρχές της επιστήμης αυτής. Δεν θα πρέπει παράλληλα να ξεχνάμε ότι ο «Ορκος του Ιπποκράτη» παραμένει ακόμη μια αποδεκτή ιερή διακήρυξη των υποχρεώσεων των ιατρών και δίνεται στους θεούς Απόλλωνα (ιατρό των θεών), Ασκληπιό (ιατρό των ανθρώπων και θεών και μυθικό υιό του Απόλλωνα), Υγεία και Πανάκεια (μυθικές κόρες του Ασκληπιού) και στους υπόλοιπους των θεών. Στη Μακεδονία, ο φημισμένος φιλόσοφος, ιατρός και δάσκαλος ιατρικής, ο Αριστοτέλης, υπήρξε κατά τον 4ο αιώνα π.Χ. ο δάσκαλος του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Ο Αριστοτέλης ήταν άλλος ένας φημισμένος Ασκληπιάδης καθώς παρουσιάζεται να κατάγεται από τον άλλο υιό του Ασκληπιού, τον Μαχάονα.

Σήμερα γνωρίζουμε ότι έχουν αναφερθεί σε γραπτές πηγές ή/και έχουν βρεθεί αρχαιολογικά στοιχεία που αποδεικνύουν την ύπαρξη περίπου 320 Ασκληπιείων στον αρχαίο ελληνικό κόσμο. Σύμφωνα όμως με άλλες πηγές, τα Ασκληπιεία στον αρχαίο κόσμο ξεπερνούσαν τα 500. Από αρχαίες γραπτές μαρτυρίες και αρχαιολογικά ευρήματα γνωρίζουμε σήμερα ότι τα Ασκληπιεία, επενδυμένα με τις μυθολογικές, ιδεολογικές και φιλοσοφικές αντιλήψεις για την υγεία των προγόνων μας, προσέφεραν αυτό που λέμε σήμερα «ολιστική φροντίδα υγείας».

Σύμφωνα με την αντίληψη αυτή, οι ιερείς/ιατροί στα Ασκληπιεία λάτρευαν τον Ασκληπιό με την προσφορά υγείας προς τον άνθρωπο. Και ο άνθρωπος (ασθενής και ικέτης) αντιμετωπιζόταν με ιερό σεβασμό, ως ολοκληρωμένο ον με αδιαχώριστα και ιδιαίτερα πνευματικά, ψυχικά, συναισθηματικά, κοινωνικά, ηθικά, φυσικά κ.ά. χαρακτηριστικά, που βρισκόταν σε απόλυτη συνάρτηση με το άμεσο και απώτερο γήινο και συμπαντικό περιβάλλον του. Η ασθένεια εθεωρείτο ως ένα αποτέλεσμα πολύπλοκων και αρνητικών αλληλεπιδράσεων περιβαλλοντικών, κοινωνικών, ψυχολογικών, πνευματικών, συναισθηματικών και φυσικών παραγόντων και η φροντίδα υγείας φαίνεται να στόχευε στην εξομάλυνση των συγκρούσεων και στην αποκατάσταση της αρμονίας ανάμεσα στους παράγοντες αυτούς έχοντας ως επικουρική βοήθεια την ιατρική επέμβαση, χειρουργική ή φαρμακευτική.

Το να επισκεφθείς τον Ναό του Ασκληπιού δεν ήταν απλή υπόθεση. Έπρεπε να σε καλέσουν οι Ιερείς του Ναού. Έπρεπε να προηγηθεί νηστεία, καθαρτικό λουτρό και ψυχικός καθαρμός. Πριν κοιμηθείς στην Ιερά Κλίνη έπρεπε να μάθεις τα τελετουργικά καθαρμού και να κάνεις θυσίες. Όλα αυτά πριν εισέλθεις στον Ναό.

Της όλης διαδικασίας προϊστατο ο Πρωθιερέας ή Μεγάλος Ιερέας και τον βοηθούσαν οι Πυροφόροι, που εκτελούσαν χρέη διακόνου και βοηθών στις ιατρικές εργασίες, οι Ιερομνήμονες και οι θεράποντες νοσοκόμοι που ονομάζονταν Ασκληπιάδες. Ανάμεσά τους υπήρχαν και γυναίκες οι οποίες ανήκαν στην τάξη των Νακόρων ή Ζακόρων. Ο Γαληνός λέει ότι πριν από τον Ασκληπιό, η ιατρική ήταν «απολύτως εμπειρική και όνο δια φυτών εθεραπεύοντο οι άνθρωποι, ενώ αυτός την ανύψωσε σε θεία επιστήμη».

Ασθενείς με ανίατες παθήσεις εθεραπεύοντο. Τυφλοί εύρισκαν το φως τους. Χωλοί και παραπληγικοί περπατούσαν ξανά. Εθεραπεύοντο άμεσα, χωρίς μακροχρόνια παραμονή στον Ναό. Την τρομερή ιαματική δύναμη του Θεού γνώριζαν οι Ιερείς του Ασκληπιού από τα πανάρχαια χρόνια που χάνονται στην αχλύ της Ιστορίας. Η ιαματική τους παράδοσή ήταν μυστική και δεν την απεκάλυπταν παρά μόνον στους νέους Μύστες.

Όμως ξέρουμε ότι την νύκτα που σε καλούσαν οι Ιερείς να κοιμηθείς στο Άβατον, ντυνόσουν στα λευκά. Καθόσουν δίπλα στο Ιερό Άγαλμα του Θεού το οποίο περιβαλλόταν από ζωντανά φίδια. Έπρεπε να τα ταΐσεις με γλυκά εδέσματα, για να τα τραβήξεις μακριά από το Άγαλμα, και ύστερα να προσευχηθείς στον Θεό. Ώφειλες να τραγουδήσεις ύμνους προς στον Θεό. Ύστερα ένας Ιερεύς σε έβαζε να κοιμηθείς στην Ιερά Κλίνη και σου έλεγε «Μην φοβηθείς από αυτά που θα δεις στο όνειρό σου την νύκτα».

Το πρωί οι Ιερείς συζητούσαν με τους ασθενείς το όνειρο που είδαν. Η ευθύνη των Ιερέων ήταν να προετοιμάσουν τον ασθενή να δει το θεϊκό όνειρο και, αν χρειαζόταν, να ερμηνεύσουν στον άρρωστο τις εντολές του Θεού.

Στα Ασκληπιεία γίνονταν και  διάφορες χειρουργικές επεμβάσεις και τοπικές αφαιμάξεις, ορισμένα δε από τα Ασκληπιεία είχαν αναπτύξει και ειδικό τρόπο θεραπείας όπως για παράδειγμα το Αμφιάρειο με ειδίκευση στην ονειροθεραπεία. Στην Κω υπήρχε σε μαρμάρινη πλάκα στην θύρα η περίφημη συνταγή κατά των δηγμάτων ζώων και στην Έφεσσο χρησιμοποιούσαν ένα θαυματουργό κολύριο για οφθαλμολογικά περιστατικά.

Στο Ασκληπιείο της Επιδαύρου η τελική θεραπεία που δινόταν από τον Ασκληπιό γινόταν με την «εγκοίμηση» στο Άβατο.Την κρίσιμη ημέρα γινόταν ξανά θυσία. Ο θεραπευόμενος αφού έτρωγε από το θυσιασμένο ζώο και έπινε πολύ ποτό και νέκταρ, με τη συνοδεία μουσικής από τον αυλό του Ασκληπιού οδηγείτο σε κατάσταση έκστασης - διευρυμένης  κατάσταση συνειδητότητας - μέσω πολλών διαδρόμων στη λαβυρινθώδη κατασκευή του Θόλου, όπου κοιμόταν πάνω στο ακόμη ζεστό δέρμα του θυσιασμένου ζώου -πιθανόν για να επωφεληθεί από την ενέργεια του καθυγιασμένου ζώου- και του ζητούσαν να μείνει σιωπηλός οτιδήποτε κι αν άκουγε ή έβλεπε.

Οι Ιερείς του Ασκληπιού ήταν ιατροί και θεολόγοι ταυτοχρόνως. Ήξεραν από ονειρομαντεία, από βότανα, από χειρουργική. Πριν κοιμηθεί ο άρρωστος στην Ιερά Κλίνη, οι Ιερείς τον παρακολουθούσαν όταν κοιμόταν για να εντοπίσουν σημεία που θα έδειχναν ότι είναι έτοιμος να κοιμηθεί στο Άβατον. Όταν οι οιωνοί ήταν σωστοί, ο ασθενής εισέρχετο στο Άβατον. Εκεί εθεωρείτο ότι θα κοιμηθεί δίπλα στον Θεό Ασκληπιό. Θα έβλεπε ένα όνειρο, όπου είτε θα τον θεράπευε άμεσα ο Θεός, είτε θα του έλεγε τί να κάνει για να θεραπευθεί. Όταν θεραπευόταν, έπρεπε να χαράξει σε μία επιγραφή την εμπειρία που έζησε, ώστε οι νέοι ασθενείς να θαυμάζουν την ιαματική δύναμη του Θεού Ασκληπιού.

Τα ιαματικά θαύματα που καταγράφονται στις επιγραφές της Επιδαύρου ήταν πολλά:

1. Η Κλεώ ήταν έγκυος για πέντε χρόνια, και δεν μπορούσε να γεννήσει. Ήρθε στον Ναό και κοιμήθηκε στο Άβατον. Μόλις ξύπνησε και βγήκε έξω από τον Ναό, γέννησε έναν υιό, ο οποίος αμέσως περπάτησε. Η Κλεώ για να ευχαριστήσει τον Θεό, χάραξε σε επιγραφή το εξής: «Θαυμαστή δεν είναι η μεγαλοσύνη της επιγραφής αλλά η Θεότητα, διότι η Κλεώ κυοφορούσε το βρέφος για πέντε έτη μέχρι που κοιμήθηκε στον Ναό και ο Ασκληπιός την θεράπευσε».

2. Ένας άνδρας έπασχε από παράλυση των δακτύλων της χειρός. Επισκέφθηκε τον Ναό του Ασκληπιού ζητών θεραπεία. Διαβάζοντας τις επιγραφές που είχαν χαράξει οι παλαιότεροι ασθενείς εξέφρασε δυσπιστία και χλεύασε αυτά που έγραφαν οι επιγραφές ως αδύνατα. Αλλά είδε ένα όνειρο. Καθώς έπαιζε κύβους(ζάρια) έξω από τον Ναό, ο Θεός ενεφανίσθη, έπιασε την χείρα του και τέντωσε τα δάκτυλα. Μετά από αυτό ο άνδρας μπορούσε να κινήσει όλα του τα δάκτυλα. Ο Θεός τον ρώτησε αν δυσπιστούσε ακόμη ως προς αυτά που έλεγαν οι επιγραφές του Ναού. Ο άνδρας είπε, «Όχι πιά». Τότε ο Ασκληπιός του είπε, «Αφού χλεύαζες τις θεραπείες αν και ήταν αληθινές, από τώρα το όνομά σου θα είναι Άπιστος». Όλα αυτά είχαν συμβεί στο όνειρό του. Αλλά όταν ξύπνησε ο άνδρας τα δάκτυλά του είχαν θεραπευθεί.

3. Ένα μικρό αγόρι ήταν άλαλο. Ήρθε στον Ναό μαζί με τον πατέρα του να προσκυνήσει. Όταν έκαναν τις απαραίτητες θυσίες και τα τελετουργικά, εμφανίστηκε ένας Ιερεύς φέρνοντας φωτιά από τον Βωμό του Θεού. Κοίταξε τον πατέρα του αγοριού και απαίτησε να υποσχεθεί ότι αν θεραπευθεί ο υιός του, τότε μέσα σε ένα έτος το πολύ, θα δώριζε ένα ανάθημα στον Ναό του Ασκληπιού. Έξαφνα το αγόρι απάντησε: «Το υπόσχομαι». Ο πατέρας του αγοριού συγκλονίστηκε από το θαύμα και ζήτησε από το παιδί του να επαναλάβει αυτό που είπε. Το αγόρι επανέλαβε τις λέξεις, και από τότε η φωνή του επανήλθε πλήρως.

4. Ο Αγήστρατος υπέφερε από φοβερούς πονοκεφάλους, οι οποίοι του προκαλούσαν αϋπνία. Όταν κοιμήθηκε στο Άβατον του Ναού, είδε ένα όνειρο. Εμφανίσθηκε ο Θεός και όχι μόνον θεράπευσε τους πονοκεφάλους, αλλά τον προέτρεψε να ασκηθεί στο παγκράτιο. Όταν ξύπνησε ο Αγήστρατος, ήταν καλά. Αργότερα έλαβε μέρος στους αγώνες παγκρατίου στα Νέμεα και κέρδισε το πρώτο βραβείο.

5. Ο Πάνδαρος από την Θεσσαλία, είχε στίγματα στο μέτωπό του. Είδε ένα όραμα όπου ο Θεός τύλιξε τις πληγές του με έναν επίδεσμο και του είπε να τον αφαιρέσει όταν φύγει από τον Ναό. Και μόλις θεραπευθεί, να προσφέρει τον επίδεσμο ως ανάθημα στον Ναό. Όταν ξύπνησε ο Πάνδαρος, βγήκε έξω από τον Ναό, αφαίρεσε τον επίδεσμο και διεπίστωσε ότι τα στίγματα εξαφανίστηκαν. Ύστερα αφιέρωσε τον επίδεσμο στον Ναό, όπως τον είχε προστάξει ο Θεός Ασκληπιός.

6. Ο Ερμόδικος από την Λάμψακο ήταν παράλυτος σε όλο του το σώμα. Οι Ιερείς τον έβαλαν να κοιμηθεί στον Ναό και είδε τον Θεό στον ύπνο του. Ο Ασκληπιός τον πρόσταξε μόλις ξυπνήσει να μεταφέρει στον Ναό μία μεγάλη πέτρα. Όσο πιό μεγάλη πέτρα μπορούσε να μεταφέρει. Ο Ερμόδικος έγινε καλά και έφερε μία μεγάλη πέτρα την οποία αφιέρωσε στον Ναό.

7. Ένας τυφλός και από τους δύο οφθαλμούς έφθασε στον Ναό του Ασκληπιού. Οι οφθαλμοί του είχαν τόσο καταστραφεί, που στις κόγχες δεν υπήρχε τίποτε παρά μόνον τα βλέφαρα. Ωρισμένοι επισκέπτες του Ναού άρχισαν τα σκωπτικά σχόλια διότι δεν πίστευαν ότι τέτοια περίπτωση μπορούσε να θεραπευθεί. Μόλις κοιμήθηκε ο τυφλός άνδρας είδε ένα όραμα. Εμφανίσθηκε ο Θεός, ετοίμασε ένα φάρμακο και αφού σήκωσε τα βλέφαρα του ασθενούς, άλειψε με το φάρμακο την περιοχή. Όταν ξύπνησε ο άνδρας είχε το φως του και στους δύο οφθαλμούς.

8. Κάποιος Διόφαντος έκανε την εξής αφιέρωση στον Θεό Ασκληπιό: Εγώ, ένας προσκυνητής του Ναού, λέω σε σένα Ασκληπιέ, υιέ του Απόλλωνος. Πώς θα έρθω στην χρυσή Σου οικία, ώ αγαπημένε, αφού τα πόδια μου είναι άρρωστα; Εκτός και αν με το να με θεραπεύσεις, με φέρεις ξανά στον Βωμό Σου, ώστε να σε ξαναδώ πιό λαμπερό απΆ ό,τι είναι η Γη την Άνοιξη. Εγώ ο Διόφαντος, σε παρακαλώ, σώσε με, Παντοδύναμε και Ευλογημένε, με το να θεραπεύσεις τα άρρωστα πόδια μου. Στο όνομα του Πατρός Σου, προς τον οποίο κάνω προσφορές. Κανένας άνθρωπος δεν μπορεί να με ανακουφίσει από τέτοια συμφορά. Μόνον εσύ Παντοδύναμε έχεις την δύναμη. Γιατί οι Θεοί σε έστειλαν στους ανθρώπους ως μέγα δώρο, για να τους ανακουφίζεις από τα βάσανα. Τριπλά ευλογημένε Παιήωνα Ασκληπιέ, με την δύναμή Σου ο Διόφαντος θεραπεύθηκε από την ανίατη αρρώστια του. Τώρα στέκεται γερά στα πόδια του, όπως υποσχέθηκες.

9. Μία γυναίκα από την Αθήνα, ονόματι Αμβροσία, ήταν τυφλή από το ένα μάτι. Απεφάσισε να επισκεφθεί τον Ναό του Θεού Ασκληπιού στην Επίδαυρο, για να θεραπευθεί. Αλλά όταν έφθασε εκεί, διαβάζοντας επιγραφές που ανέφεραν προηγούμενες θεραπείες, άρχισε να δυσπιστεί. Για ωρισμένες περιπτώσεις κάγχασε, διότι θεώρησε αδύνατον να είχαν θεραπευθεί άρρωστοι με τόσο σοβαρές ασθένειες.

Της φαινόταν αδιανόητο άνθρωποι χωλοί και τυφλοί να είχαν θεραπευθεί με το να δουν απλώς ένα όνειρο μέσα στο Άβατον του Ναού. Όταν την ετοίμασαν οι Ιερείς, την έβαλαν να κοιμηθεί στην Ιερά Κλίνη, μέσα στο Άβατον. Στον ύπνο της είδε ένα όραμα. Ο Θεός Ασκληπιός παρουσιάστηκε και της είπε ότι θα την θεράπευε. Αλλά της ζήτησε ως αντίτιμο για την θεραπεία, να αφιερώσει στον Ναό έναν ασημένιο χοίρο. Αυτό θα αποτελούσε ανάμνηση της απιστίας της.

Μόλις είπε αυτά ο Θεός Ασκληπιός, έκανε μία τομή στον τυφλό οφθαλμό της Αμβροσίας και έρριξε μέσα ένα φάρμακο. Όταν ξύπνησε το πρωί η Αμβροσία, σηκώθηκε και περπάτησε έξω από το Άβατον, εντελώς υγιής. Έβλεπε και από τους δύο οφθαλμούς.

Tα θαύματα αυτά μας τα αποκαλύπτουν ι επιγραφές που βρέθηκαν στην Επίδαυρο, όπου ευρίσκετο το Ιερό του Θεού Ασκληπιού.

Πηγη

Read more

Τα χρυσά έπη του Πυθαγόρα

Τα χρυσά έπη του Πυθαγόρα, είναι εβδομήντα ένας στίχοι, γραμμένοι σε δακτυλικό εξάμετρο – δηλαδή το ποιητικό μέτρο του Ομήρου, καθώς και άλλων φιλοσόφων, όπως ο Εμπεδοκλής και ο Παρμενίδης. Συνιστούν μία σύντομη εισαγωγή στον τρόπο ζωής των Πυθαγορείων. Είναι άγνωστο ποίος έγραψε τα Χρυσά Έπη.

Σίγουρα είναι Πυθαγόρεια, αλλά δεν μπορούμε να δεχθούμε πως τα έγραψε ο ίδιος ο Πυθαγόρας, καθότι γνωρίζομε πως δεν άφησε κανένα γραπτό κείμενο. Απλά εντάσσονται στην παράδοση των Πυθαγορείων.

Αυτή τη θέση έχει κρατήσει ο Ιάμβλιχος, ο Γρηγόριος ο Ναζιανζηνός, ο Ιεροκλής, ο Πρόκλος και ο Σιμπλίκιος.

Σύμφωνα με τον σχολιασμό του Ιεροκλέους, τα εν λόγω Έπη λέγονται “Χρυσά” για να επισημανθεί ότι “περιέχουν την τελειότατη στοιχείωση της φιλοσοφίας των Πυθαγορείων“. Ο χρυσός, σύμφωνα πάντα με τον Ιεροκλή, είναι μέταλλο καθαρότατο, και ανώτερο από τα υπόλοιπα, διότι δεν οξειδώνεται, ενώ τα υπόλοιπα αλλοιώνονται, καθώς προσμειγνύονται με ξένα και γήινα συστατικά.

Το ποίημα μπορεί να χωριστεί σε δύο ενότητες. Η πρώτη, 1 στίχος ως 49α στίχος, περιέχει απλές γνώμες και έχει χαρακτήρα προστακτικό. Η δεύτερη, 49β στίχος ως 71στίχος, περιέχει υποσχέσεις και υποδεικνύει τους έσχατους σκοπούς. Συνεπώς, σύμφωνα με τη δομή του ποιήματος, μπορούμε να πούμε ότι μας λέει πως, αν κάνουμε αυτό που μας προτρέπει στο πρώτο μέρος, τότε θα έχουμε τα πλεονεκτήματα που μας υπόσχεται στο δεύτερο.

Το βασικό θέμα των Χρυσών Επών, είναι η βαθιά γνώση. Στην πρώτη ενότητα τίθεται σε επίπεδο ηθικό, ενώ στη δεύτερη σε επίπεδο μεταφυσικό. Όταν κάποιος κατορθώσει να αποκτήσει τη βαθιά γνώση, η ηθική και η μεταφυσική συνάπτονται μαζί και γίνονται ένα. Αυτός είναι ο καρπός της φιλοσοφίας. Κατά τη φάση αυτή, σύμφωνα με τους δύο τελευταίους στίχους, στίχος 70 και 71, των Χρυσών Επών, ο άνθρωπος, αφού εγκαταλείψει το σώμα του, μετέρχεται στον ελεύθερο αιθέρα, γίνεται αθάνατος, Θεός άμβροτος και δεν είναι πια θνητός.

Αθανάτους μεν πρώτα θεούς, νόμω ως διάκεινται τίμα και σέβου όρκον· έπειθ’ ήρωας αγαυούς, τους τε καταχθονίους σέβε δαίμονας έννομα ρέζων τους τε γονείς τίμα τους τ’ άγχιστ’ εκγεγαώτας, των δ’ άλλων αρετή ποιού φίλον όστις άριστος. Πραέσι δ’ είκε λόγοις έργοισί τ’ επωφελίμοισι, μήδ’ έχθαιρε φίλον τον αμαρτάδος είνεκα μικρής όφρα δύνη· δύναμις γαρ ανάγκης εγγύθι ναίει.

Τους αθανάτους πρώτα θεούς να τιμάς, καθώς το διατάζει ο νόμος και τον όρκο να σέβεσαι. Έπειτα να τιμάς τους δοξασμένους ήρωες και του `Αδη τις θεότητες, ακολουθώντας τα νόμιμα και τους γονείς και τους πλησιέστερους συγγενείς. Από τους άλλους ανθρώπους, φίλο σου να κάνεις εκείνον που κατά την αρετή είναι άριστος. Λόγια γλυκά να μεταχειρίζεσαι και να κάνεις έργα ωφέλιμα. Να μην εχθρεύεσαι τον φίλο σου για ένα μικρό σφάλμα του. Προσπάθει όσο μπορείς, γιατί η δύναμη βρίσκεται πάντοτε κοντά στην προσπάθεια (την ανάγκη).


Ταύτα μεν ούτω ίσθι, κρατείν δ’ ειθίζεο τώνδε· γαστρός μεν πρώτιστα και ύπνου, λαγνείης τε και θυμού· πρήξης δ’ εισχρόν ποτέ μήτε μετ’ άλλου μήτ’ ιδίη· πάντων δε μάλιστ’ αισχύνεο σαυτόν.

Αυτά μεν, μάθε τα έτσι. Συνήθιζε δε να κυριαρχείς επάνω στα ακόλουθα. Στην κοιλιά και στον ύπνο, στη λαγνεία και στο θυμό.

Ποτέ να μη κάνεις κάτι αισχρό, ούτε μαζί με άλλους, ούτε μοναχός. Απ' όλους πιο πολύ, τον εαυτό σου να ντρέπεσαι.

Είτα δικαιοσύνην ασκείν έργω τε λόγω τε, μήδ’ αλογίστως σαυτόν έχειν περί μηδέν έθιζε, αλλά γνώθι μεν ως θανέειν πέπρωται άπασιν, χρήματα δ’ άλλοτε μεν κτάσθαι φιλεί, άλλοτ’ ολέσθαι. Όσα δε δαιμονίαισι τύχαις βροτοί άλγε’ έχουσιν ήν αν μοίραν έχης, ταύτην φέρε μηδ’ αγανάκτει, ιάσθαι δε πρέπει καθ’ όσον δύνη· ώδε δε φράζευ· ου πάνυ τοις αγαθοίς τούτων πολύ μοίρα δίδωσιν.

Τη δικαιοσύνη να ασκείς με έργα και με λόγια και συνήθιζε, σε καμιά περίσταση, να μη φέρεσαι ασυλλόγιστα. Γνώριζε ότι όλοι οι άνθρωποι είναι πεπρωμένο να πεθάνουν και τα χρήματα άλλοτε τ' αποκτούν κι άλλοτε τα χάνουν. Από τα κακά που συμβαίνουν στους ανθρώπους, προερχόμενα από τους θεούς, όσα στη μοίρα σου πέφτουν, να τα υποφέρεις χωρίς ν' αγανακτείς. Και όσο μπορείς να τα γιατρεύεις. Και να λες: Η μοίρα δε δίνει βέβαια το μεγαλύτερο μέρος απ' αυτά στους αγαθούς.

Πολλοί δι’ ανθρώποισι λόγοι δειλοί τε και εσθλοί προσπίπτουσ’, ων μήτ’ εκπλήσσεο μήτ’ άρ’ εάσης είργεσθαι σαυτόν, ψεύδος δ’ ήν περ τι λέγηται πράως έχ’, ο δε τοι ερέω επί παντί τελείσθω· μηδείς μήτε λόγω σε παρείπη μήτε τι έργω πρήξαι μηδ’ ειπείν, ο τι τοι μη βέλτερον εστι.

Πολλοί ανάμεσα στους ανθρώπους προφέρονται λόγοι, άλλοι καλοί και άλλοι κακοί. Ούτε να τους δέχεσαι με θαυμασμό, ούτε να τους απορρίπτεις. Αν λέγεται κάτι ψευδές, εσύ να το ακούς με πραότητα. Τούτο σου λέγω και να το εφαρμόζεις σε κάθε περίσταση: Κανείς ποτέ να μη σε παρασύρει, ούτε με λόγια, ούτε με έργα, κάτι να πράξεις ή κάτι να πεις, που δεν είναι το βέλτιστο.

Βουλεύου δε πρό έργου, όπως μη μωρά πέληται· δειλού τι πράσσειν τε λέγειν τ' ανόητα προς ανδρός· αλά ταδ' εκτελέειν, α σε μη μετέπειτ' ανιήσει. Πράσσε δε μηδέν των μη επίστασαι, αλλά διδάσκευ όσσα χρεών και τερπνότατον βίον ώδε διάξεις.

Να σκέπτεσαι πριν κάνεις κάτι, για να μην ενεργείς ανόητα. Είναι δυστυχής εκείνος που ενεργεί και λέγει ανόητα. Αλλά να κάνεις εκείνα, που δε θα σου φέρουν αργότερα λύπη. Να μη κάνεις τίποτε από εκείνα που αγνοείς, αλλά να διδάσκεσαι όσα έχεις καθήκον να γνωρίζεις. Και έτσι θα ζήσεις βίο ευτυχισμένο

Ουδ’ υγιείης της περί σώμα αμέλειαν έχειν χρή, αλλά ποτού τε μέτρον και σίτου γυμνασίων τε ποιείσθαι· μέτρον δε λέγω τοδ’, ο μη σ’ ανιήσει. Ειθίζου δε δίαιταν έχειν καθάρειον, άθρυπτον και πεφύλαξο τοιαύτα ποιείν, οπόσα φθόνου ίσχει· μη δαπανών παρά καιρόν οποία καλών αδαήμων μηδ’ ανελεύθερος ίσθι, μέτρον δ’ επί πάσιν άριστον· πράσσε δε ταύθ’, α σε μη βλέψει, λόγισαι δε προ έργου.

Δεν πρέπει να παραμελείς την υγεία του σώματος. Αλλά να πίνεις και να τρως και να γυμνάζεσαι, με μέτρο. Μέτρο εννοώ εκείνο που δε θα σου φέρει ενόχληση. Συνήθιζε σε δίαιτα καθαρή και απλή και πρόσεξε ν' αποφεύγεις εκείνα που προκαλούν φθόνο. Μη σπαταλάς άσκοπα, όπως κάνουν όσοι δεν ξέρουν τα καλά, ούτε να είσαι φιλάργυρος. Το μέτρο σε όλα είναι το καλύτερο. Να κάνεις εκείνα που δε θα σε βλάψουν και σκέψου καλά πριν ενεργήσεις.

Μηδ’ ύπνον μαλακοίσιν επ’ όμμασι προσδέξασθαι πριν των ημερινών έργων τρις έκαστον επελθείν ”πη παρέβην; τι δ’ έρεξα; τι μοι δέον ουκ ετελέσθη;” αρξάμενος δ’ από πρώτου επέξιθι και μετέπειτα δειλά μεν εκπρήξας επιπλήσσεο, χρηστά δε τέρπευ. Ταύτα πόνει, ταύτ’ εμελέτα, τούτων χρη εράν σε· ταύτα σε της θείας αρετής εις ίχνια θήσει ναι μα τον αμετέρα ψυχή παραδόντα τετρακτύν παγάν αενάου φύσεως.

Να μη δέχεσαι στα μαλακά σου βλέφαρα τον γλυκό ύπνο, πριν εξετάσεις τρεις φορές κάθε σου έργο της ημέρας: ''Τι έκανα που δεν έπρεπε; Τι έκανα που έπρεπε; Τι έπρεπε να κάνω που δεν το έκανα;'' (Πη παρέβην; τι δ' έρεξα; τι μοι δέον ούκ ετελέσθη;). Αφού αρχίσεις από το πρώτο, να εξετάζεις όλα κατά σειρά. Έπειτα, για όσα μεν κακά έπραξες, να επιπλήττεις τον εαυτό σου και για τις καλές σου πράξεις να χαίρεσαι. Εργάσου γι αυτά. Μελέτησέ τα να τα μάθεις. Πρέπει να τ' αγαπήσεις. Αυτά θα σε φέρουν στα ίχνη της θείας αρετής. Ναι, μα το όνομα εκείνου που παρέδωσε στη ψυχή μας την ''ιεράν τετρακτύν'', που είναι η πηγή της αιώνιας φύσης.

Αλλ’ έρχευ επ’ έργον, θεοίσιν επευξάμενος τελέσαι· τούτων δε κρατήσας γνώσειαι αθανάτων τε θεών θνητών τ’ ανθρώπων σύστασιν, η τε έκαστα διέρχεται, η τε κρατείται γνώση δ’ η θέμις εστί, φύσιν περί παντός ομοίην ώστε σε μήτ’ άελπτ’ ελπίζειν μήτε τι λήθειν· γνώση δ’ ανθρώπους αυθαίρετα πήματ’ έχοντας τλήμονας, οι τ’ αγαθών πέλας όντων ούτ’ εσορώσιν ούτε κλύουσι, λύσιν δε κακών ταύροι συνιάσιν· τοίη μοίρ’ αυτών βλάπτει φρένας, ως δε κύλινδροι άλλοτ’ επ’ άλλα φέρονται απείρονα μήματ’ έχοντες· λυγρά γαρ συνοπαδός Έρις βλάπτουσα λέληθεν σύμφυτος, ην ου δει προσάγειν, είκοντα δε φεύγειν.

Αρχιζε, λοιπόν, το έργο σου, αφού για την επιτυχία του προσευχηθείς στους θεούς. Όταν γίνεις κάτοχος όλων αυτών, τότε θα γνωρίσεις και των αθάνατων θεών και των θνητών ανθρώπων τη σύσταση. Μέχρι πού παρέρχονται έκαστα και μέχρι πού διατηρούνται. Θα γνωρίσεις επίσης, αν αυτό είναι δίκαιο, ότι η φύση είναι όμοια για όλους, ώστε ούτε τ' ανέλπιστα να ελπίζεις, ούτε τίποτε να σου ξεφύγει. Και θα μάθεις ότι οι άνθρωποι παρασκευάζουν οι ίδιοι για τον εαυτό τους τη δυστυχία τους, οι ταλαίπωροι, που ενώ τ' αγαθά είναι κοντά τους, ούτε τα βλέπουν, ούτε τ' ακούνε και λίγοι γνωρίζουν ν' απαλλάσσονται από τα κακά. Τέτοια μοίρα ταράσσει τις φρένες τους. Μοιάζουν με κυλίνδρους, που κυλιούνται άλλοτε εδώ, άλλοτε εκεί, φορτωμένοι με κακά ατελεύτητα, γιατί τους συνοδεύει η προσκολλημένη σ' αυτούς ολέθρια Έρις και τους καταθλίβει, χωρίς να το εννοούν. Δεν πρέπει να την προκαλούν, αλλά να την αποφεύγουν υποχωρώντας.

Ζευ Πάτερ, η πολλών τε κακών λύσειας άπαντας, ει πάσιν δείξας οι τω δαίμονι χρώνται.

Πατέρα Δία, θα μπορούσες ν' απαλλάξεις από πολλά δεινά όλους τους ανθρώπους, αν έδειχνες σ' αυτούς πώς να μεταχειριστούν τη ψυχή τους.

Αλλά συ θάρσει, επεί θείον γένος εστί βροτοίσιν, οις ιερά προσφέρουσα φύσις δείκνυσιν έκαστα, ων ει σοι τι μέτεστι, κρατήσεις ων σε κελεύω εξακέσας ψυχήν δε πόνων από τώνδε σαώσεις.

Αλλά συ νάχεις θάρρος, επειδή θείον είναι το γένος των θνητών, στους οποίους η ιερή φύση αποκαλύπτει και δείχνει τα καθέκαστα. Αν μάθεις τα μυστικά της, θα νιώσεις τις εντολές μου. Και γιατρεύοντας τη ψυχή σου, θα τη σώσεις από τους πόνους.

Αλλ’ είργου βρωτών, ων είπομεν, εν τε καθαρμοίς εν τε λύσει ψυχής κρίνων και φράζευ έκαστα ηνίοχον γνώμην στήσας καθύπερθεν αρίστην. Ήν δ’ απολείψας σώμα ες αιθέρ΄ελεύθερον έλθης, έσεαι αθάνατος, θεός άμβροτος, ουκέτι θνητός.

Αλλά ν' απέχεις από τις τροφές, για τις οποίες μιλήσαμε, κρίνοντας και εκτελώντας όσα συντελούν στον καθαρμό και στην απελευθέρωση της ψυχής, έχοντας για άριστο οδηγό τη θεία έμπνευση που έρχεται από ψηλά. Και όταν εγκαταλείψεις το σώμα σου και έλθεις στον ελεύθερο αιθέρα, τότε πια θα είσαι αθάνατος, θεός άφθαρτος και όχι πλέον θνητός.


Πηγη

Read more

Ο Ορφέας και ο Όμηρος έζησαν 16.500 χρόνια πριν από σήμερα!

ΝΕΩΤΕΡΗ ΜΕΛΕΤΗ ΒΑΣΕΙ ΑΣΤΡΟΝΟΜΙΚΩΝ ΣΤΟΙΧΕΙΩΝ

Απίστευτο: Ο Ορφέας και ο Όμηρος έζησαν 16.500 χρόνια πριν από σήμερα!

Γράφει o Γιώργος Λεκάκης

Ένα πολύ ενδιαφέρον βιβλίο ήλθε στα χέρια μου, με τίτλο «Περίπλους στο παρελθόν», του εκπαιδευτικού Θεόδωρου Ποσταντσίδη, Στο βιβλίο αυτό, ο μελετητής κάνει μια ανατροπή στα έως τώρα συμβατικά λεγόμενα και μετρημένα, φοβισμένα, μασημένα λόγια του επίσημου επιστημονικού κατεστημένου. Από την εν λόγω εργασία του, λοιπόν, σας παρουσιάζω μια περίληψη: «Η χρονολόγηση ενός γεγονότος δεν μπορεί και δεν πρέπει να γίνεται ούτε από συμπτωματικά στοιχεία, ούτε βέβαια από κυκλικά επιχειρήματα, όπως γίνεται στην περίπτωση του Τρωικού Πολέμου, όπου οι επιστήμονες έδωσαν πρώτα μια ημερομηνία και κατόπιν έτρεξαν να προσαρμόσουν τα πάντα γύρω από αυτήν. Έτσι οι όποιες αναφορές υπάρχουν σήμερα δεν έχουν καμμία αξία μια και είναι απλά ένα ακόμα κυκλικό επιχείρημα. Ξεκινούν από το 1170 π.Χ. και φυσικά καταλήγουν υποχρεωτικά εκεί. Τα όποια αστρονομικά στοιχεία χρησιμοποίησαν αφορούσαν εκλείψεις, που συμβαίνουν πάντοτε, και φυσικά κοντά και σε αυτήν την ημερομηνία. Αλλά αυτό δεν είναι στοιχείο χρονολόγησης. Είναι σαν να πας στην ακροθαλασσιά και να αναρωτιέσαι αν θα βρεις κοχύλια για να δηλώσεις μετά ότι εκεί είναι η θάλασσα, χωρίς να σκέφτεσαι ότι από την αρχή πήγες εκεί.

Το θέμα μας όμως δεν είναι άλλο από την χρονολόγηση των ορφικών και ομηρικών κειμένων, με μερικά πραγματικά στοιχεία, που αφορούν αστρονομικά φαινόμενα μοναδικά, όπως η εαρινή ισημερία σε συγκεκριμένο ζώδιο και η ισομέρεια των εποχών.

Η Γη ισορροπεί μέσα σ' ένα βαρυτικό πεδίο, που από την μια κάνει τον φυσικό άξονά της να έχει μια κλίση 23,4° ως προς το επίπεδο της ελλειπτικής, το επίπεδο δηλαδή περιστροφής γύρω από τον ήλιο, και από την άλλη να εκτελεί μια περιστροφή κάθε ημέρα γύρω από τον άξονα αυτό δεξιόστροφη. Γι' αυτό και ο ήλιος "κινείται" ως προς εμάς αριστερόστροφα. Ταυτόχρονα η κλίση αυτή του άξονα συμβάλει στην δημιουργία των εποχών, ενώ παράλληλα αναγκάζει την Γη, όπως και κάθε "σβούρα" να κάνει ο άξονάς της μία πλήρη στροφή κάθε περίπου 25.760 χρόνια. Αυτή η μεγάλη στροφή ονομάζεται μετάπτωση ισημεριών μια και εξ αιτίας της η εαρινή ισημερία αλλάζει, κατά μέσον όρο κάθε 2.500 χρόνια (ζώδιο). Στην εποχή μας γίνεται στους Ιχθείς.

Όπως ξέρουμε η Γη περιφέρεται και γύρω από τον Ήλιο. Κάνει μια περιστροφή κάθε έναν χρόνο. Αυτή όμως η περιστροφή δεν είναι απόλυτα ομαλή. Από την μια η τροχιά της προσομοιάζει προς μια έλλειψη και από την άλλη το νοητό κέντρο αυτής της ελλειπτικής δεν ταυτίζεται με την θέση του Ήλιου. Είναι σαν ο Ήλιος να πλησιάζει, μέσα σ' ένα διάστημα 95.000 χρόνων, πότε προς την μια και πότε προς την άλλη πλευρά. Έτσι δημιουργούνται δύο σημεία τροχιακά. Αυτό που είναι το πιο κοντινό στον Ήλιο (περιήλιο) και το συμμετρικό του, που είναι πιο μακρινό από τον Ήλιο (αφήλιο). Δημιουργείται δηλαδή ένας άξονας συμμετρίας. Τα δύο δε τμήματα της ελλειπτικής ονομάζονται αψίδες. Η ετήσια κίνηση της Γης έχει όμως άλλα 4 «σταθερά» σημεία αναφοράς αποτέλεσμα και αυτό της κλίσης του άξονα της Γης. Τα δύο είναι τα σημεία που τέμνεται η ελλειπτική με την προέκταση του ισημερινού (ισημερίες) και ο κάθετος σε αυτά άξονας, που αντιπροσωπεύει τις τροπές του Ήλιου (μεγαλύτερη ημέρα και μεγαλύτερη νύχτα). Η αναπαράσταση αυτού του φαινομένου σε γράφημα είναι ένας κύκλος που τέμνεται από δύο άξονες (σχ. 1).

Η σύνθεση των αψίδων της ελλειπτικής με τον «τροχό» που είδαμε παραπάνω δίνει την διάρκεια των εποχών, γιατί ενώ οι άξονες τροπών και ισημεριών είναι σταθεροί ο άξονας περιηλίου-αφηλίου κινείται κάνοντας έναν κύκλο κάθε 20.936 χρόνια. Όταν αυτός ο άξονας περιηλίου-αφηλίου ταυτίζεται με τον άξονα των τροπών τότε η Άνοιξη έχει ίδιες ημέρες με το Καλοκαίρι και το Φθινόπωρο με τον Χειμώνα. Όταν όμως ταυτίζεται με τον άξονα των ισημεριών τότε ή ο Χειμώνας ισούται με την Άνοιξη και το Καλοκαίρι με το Φθινόπωρο ή Άνοιξη με το φθινόπωρο και το καλοκαίρι με τον χειμώνα. Το σημαντικό των παραπάνω πληροφοριών είναι ότι αυτές οι κινήσεις είναι μετρήσιμες μια και επαναλαμβάνονται με την ακρίβεια ενός ρολογιού. Έτσι ξέρουμε πότε συμβαίνουν». Οι αστρονομικές πληροφορίες των κειμένων
Όταν ο συγγραφέας αναφέρεται σε αρχαία κείμενα εννοεί «μόνον του Ορφέως, του Ομήρου και του Ησιόδου, κείμενα απροσδιορίστου έως σήμερα ηλικίας, μια και ούτε ένας - επαναλαμβάνω ούτε ένας - δεν γνωρίζει το πότε γράφηκαν. Πολλοί υπέθεσαν, αλλά κανείς δεν γνώριζε πραγματικά.
Ο Ορφέας, ο χαρισματικός αυτός πανεπιστήμων, στους λεγόμενους «Ύμνους» του μας δίνει μια σειρά από πληροφορίες για τα αστρονομικά φαινόμενα της εποχής του. Για όσους θέλουν να τον αμφισβητήσουν θα πω εδώ ότι ο Ορφέας (το ίδιο ισχύει και για τους άλλους) όταν παρατηρούσε τον ουρανό και κατέγραφε τα διάφορα φαινόμενα προφανώς δεν σκεφτόταν πώς να ξεγελάσει τους επόμενους χιλιάδες χρόνια μετά, αλλά θέλησε να τα καταγράψει, ώστε να μπορέσουν και να τα χρονολογήσουν. Μάλιστα ο αείμνηστος Κ. Χασάπης έγραψε μια διατριβή πάνω σε αυτά και κατάφερε να ταυτίσει με ακρίβεια τα λεγόμενα στους Ύμνους με αντίστοιχα αστρονομικά φαινόμενα. Οι λεγόμενοι Ύμνοι δεν ήταν δοξασίες τρελλαμένων πρωτογόνων, αλλά η καταγραφή των αστρονομικών και άλλων χαρακτηριστικών των πλανητών του ηλιακού μας συστήματος, αλλά και μια σειρά γήινων φαινομένων. Από το εξαίρετο αυτό βιβλίο, που αγνοήθηκε, αλλά ποτέ δεν διαψεύστηκε, αν και τελευταία κάποιοι προσπαθούν να οικειοποιηθούν τα συμπεράσματα του Κ. Χασάπη, μαθαίνουμε τα εξής:
α) Στον «Ύμνο» 27,3 (της Ρέας) λέει «ΤΑΥΡΟΦΟΝΩΝ ΖΕΥΞΑΣΑ ΤΑΧΥΔΡΟΜΟΝ ΑΡΜΑ ΛΕΟΝΤΩΝ».
β) Στον «Ύμνο» 14,2 (της Μητέρας των Θεών) αναφέρει: «Η ΛΙΣ ΤΑΥΡΟΦΟΝΟΣ ΙΕΡΟΤΡΟΧΟΝ ΑΡΜΑ ΤΙΤΑΙΝΕΙ».
γ) Στον «Ύμνο» 8,19 (του Ήλιου) συνεχίζει: «ΜΑΣΤΙΓΙ ΛΙΓΥΡΗ ΤΕΤΡΑΟΡΟΝ ΑΡΜΑ ΔΙΩΚΩΝ». Η κίνηση πέριξ του Ήλιου αναφέρεται ως κίνηση άρματος που την βλέπουμε και στην ιστορία του Φαέθωντος. Εδώ επίσης έχουμε αναφορά στους γνωστούς αστερισμούς του Λέοντα και του Ταύρου, που βρίσκονται, ως προς την ελλειπτική σε απόσταση τριών ζωδίων δηλαδή 90°. Όταν ο Λέων βρίσκεται στον άξονα των Τροπών, τότε ο Ταύρος βρίσκεται στην Εαρινή Ισημερία (σχ.2).

δ) Στον ύμνο 34,21-22 (στον Απόλλωνα) μας λέει: «ΜΙΞΑΣ ΧΕΙΜΩΝΟΣ ΘΕΡΕΟΣ Τ ΙΣΟΝ ΑΜΦΟΤΕΡΟΙΣΙΝ ΤΑΙΣ ΥΠΑΤΑΙΣ ΧΕΙΜΩΝΑ ΘΕΡΟΣ ΝΕΑΤΑΙΣ ΔΙΑΚΡΙΝΑΣ». Εδώ έχουμε μια σαφή αναφορά στο γνωστό στην Αστρονομία περιοδικό φαινόμενο της ισομέρειας των εποχών. Ας δούμε το νόημα, ή την απόδοση εάν θέλετε, αυτών των στίχων, γιατί εδώ είχαμε μια τεράστια παρανόηση από τους προηγούμενους ερευνητές:

Ο Ορφέας ναι μεν αναφέρει ότι το Θέρος και ο Χειμώνας είναι ίσοι, αλλά δεν εννοεί το γνωστό μας καλοκαίρι στην πλευρά αυτή της Εύκρατης Ζώνης, αλλά για το σύνολο Θέρος+Άνοιξη που αφορά το υπόλοιπο κομμάτι της Γης, στις άλλες δύο ζώνες, που έχουν μόνον δύο εποχές. Άλλωστε στον δεύτερο στίχο μας λέει επεξηγηματικά ότι οι τελευταίες (ΥΠΑΤΑΙΣ) ημέρες του Χειμώνα διακρίνονται (ΔΙΑΚΡΙΝΑΣ) από τις πρώτες (ΝΕΑΤΑΙΣ) ημέρες του Θέρους. Αυτό μπορεί να συμβεί μόνον όταν ο χειμώνας και το θέρος γειτνιάζουν και αυτό συμβαίνει μόνον όταν θεωρούμε ότι υπάρχουν δύο εποχές. Τώρα για το πώς μπορούν να ξεχωρίσουν μεταξύ τους (ΔΙΑΚΡΙΝΑΣ) αυτό μπορεί να γίνει μόνον με την Εαρινή Ισημερία. Άλλωστε ακόμη και σήμερα λέμε ότι είναι η πρώτη ημέρα της Άνοιξης. Άρα την εποχή του το σύνολο ΘΕΡΟΣ+ΕΑΡ ισούτο με το ΦΘΙΝΟΠΩΡΟ+ΧΕΙΜΩΝΑΣ. Αυτό συνέβη το 3983 π.Χ. και την προηγούμενη φορά το 14451 π.Χ.

Με βάση αυτά τα δύο πρώτα στοιχεία θα λέγαμε ότι αναφέρεται πιθανόν στο 3983 π.Χ. Αλλά εδώ έρχεται ο Όμηρος να μας δώσει το επόμενο στοιχείο. Στην Οδύσσεια (Ε,271-277) η Καλυψώ λέει στον Οδυσσέα ότι θα κινηθεί με βάση την θέση της Μ. Άρκτου, της οποίας καταγράφει την θέση με απόλυτη ακρίβεια, που είναι παμφαίνουσα (ΑΜΜΟΡΟΣ ΕΣΤΙ ΛΟΕΤΡΩΝ ΩΚΕΑΝΟΙΟ), δηλαδή βρίσκεται κοντά στον Β. Πόλο. Αυτή θα έπρεπε να βρίσκεται πάντοτε αριστερά του. Για να επιτευχθεί αυτό θα έπρεπε ο Οδυσσέας να έχει μια κίνηση από ΝΔ. προς ΒΑ.

«ΠΛΗΙΑΔΑΣ Τ ΕΣΟΡΩΝΤΙ ΚΑΙ ΟΨΕ ΔΥΟΝΤΑ ΒΟΩΤΗΝ ΑΡΚΤΟΝ Θ ΗΝ ΚΑΙ ΑΜΑΞΑΝ ΕΠΙΚΛΗΣΙΝ ΚΑΛΕΟΥΣΙΝ Η Τ ΑΥΤΟΥ ΣΤΡΕΦΕΤΑΙ ΚΑΙ Τ ΩΡΙΩΝΑ ΔΟΚΕΥΕΙ ΟΙΗ Δ ΑΜΜΟΡΟΣ ΕΣΤΙ ΛΟΕΤΡΩΝ ΩΚΕΑΝΟΙΟ ΤΗΝ ΓΑΡ ΔΗ ΜΙΝ ΑΝΩΓΕ ΚΑΛΥΨΩ ΔΙΑ ΘΕΑΩΝ ΠΟΝΤΟΠΟΡΕΥΕΜΕΝΑΙ ΕΠ ΑΡΙΣΤΕΡΑ ΧΕΙΡΟΣ ΕΧΟΝΤΑ»

Η Μ. Άρκτος ήταν παμφαίνουσα το 2500-2000 π.Χ. περίπου έως το 1000-500 π.Χ. Σήμερα, για παράδειγμα, δεν είναι παμφαίνουσα. Αμέσως διαπιστώνουμε ότι ούτε το 3983 π.Χ. ούτε το 14451 π.Χ. ήταν παμφαίνουσα στο Βόρειο Ημισφαίριο. Αδιέξοδο; Όχι, γιατί δεν χρησιμοποιήσαμε ακόμη όλα τα στοιχεία.

Είδαμε ότι η Εαρινή Ισημερία συνέβαινε στο ζώδιο του Ταύρου. Αυτό συνέβη από το 4000 π.Χ. έως το 1440 π.Χ. εάν υπολογίσουμε και το μεσοαστρικό κενό ανάμεσα στον Ταύρο και τον Κριό. Απ' αυτό βλέπουμε ότι το 3983 π.Χ. είχαμε ισομέρεια εποχών και ισημερία στον Ταύρο, αλλά όχι παμφαίνουσα την Μ. Άρκτο. Το δε 14451 π.Χ. ισομέρεια εποχών, φθινοπωρινή ισημερία στον Ταύρο (απέναντι δηλαδή), αλλά και κάτι αξιοπρόσεκτο ως προς την Μ. Άρκτο. 14451- 12880 (25760/2) = 1571, δηλαδή ακριβώς απέναντι από την εποχή που η Μ. Άρκτος ήταν παμφαίνουσα (σχ.3).

Ας υποθέσουμε ότι αντί για το Βόρειο Ημισφαίριο ο Ορφέας έμενε στο Νότιο Ημισφαίριο. Ξέρω ότι ακούγεται παράλογο, αλλά είναι απλά μια υπόθεση. Τότε το 14451 π.Χ. θα είχαν στον Νότο και ισομέρεια εποχών, αλλά και Εαρινή Ισημερία στον Ταύρο, μια και οι εποχές είναι αντίθετες. Παρ' όλα αυτά, πάλι δεν ικανοποιείται η θέση της Μ. Άρκτου. Ας δούμε τώρα και κάτι λίγο περίεργο πριν συνδυάσουμε όλα αυτά και βρούμε ημερομηνία που να ανταποκρίνεται σε όλα τα δεδομένα: Είδαμε την Καλυψώ να δίνει τις συγκεκριμένες οδηγίες στον Οδυσσέα για την νύχτα μόνο. Λέω για την νύχτα μόνο, γιατί κινούμενος στον άξονα Δύσης-Ανατολής θα έπρεπε να του πει ότι ο Ήλιος θα ξημερώνει κάπου μπροστά δεξιά και θα συνεχίσει να κινείται μέχρι να τον συναντήσει το μεσημέρι. Άρα έχοντας λοξά δεξιά τον Ήλιο μπορεί να προσανατολιστεί. Όμως η Καλυψώ δεν λέει κουβέντα. Είναι δυνατόν να μη μιλά για το προφανές και να του αναφέρει μόνον την Μ. Άρκτο; Ο Ησίοδος στο «Έργα και Ημέρες» (στ. 414-418) αναφέρει:

«ΗΜΟΣ ΔΗ ΛΗΓΕΙ ΜΕΝΟΣ ΟΞΕΟΣ ΗΕΛΙΟΙΟ ΚΑΥΜΑΤΟΣ ΙΔΑΛΙΜΟΥ, ΜΕΤΟΠΩΡΙΝΟΝ ΟΜΒΡΗΣΑΝΤΟΣ ΖΗΝΟΣ ΕΡΙΣΘΕΝΕΟΣ ΜΕΤΑ ΔΕ ΤΡΕΠΕΤΑΙ ΒΡΟΤΕΩΣ ΧΡΩΣ ΠΟΛΛΟΝ ΕΛΑΦΡΟΤΕΡΟΣ ΔΗ ΓΑΡ ΤΟΤΕ ΣΕΙΡΙΟΣ ΑΣΤΗΡ ΒΑΙΟΝ ΥΠΕΡ ΚΕΦΑΛΗΣ ΚΗΡΙΤΡΕΦΕΩΝ ΑΝΘΡΩΠΩΝ»

Αρχίζει λοιπόν και περιγράφει μία-μία τις διάφορες εποχές για να προσδιορίσει την εποχή που γίνεται η επιτολή του άστρου του Σειρίου, δηλαδή το πότε ο Σείριος ανατέλλει πριν από τον Ήλιο. Στην αρχή καλοκαίρι («ΗΜΟΣ ΔΗ ΛΗΓΕΙ ΜΕΝΟΣ ΟΞΕΟΣ ΗΕΛΙΟΙΟ ΚΑΥΜΑΤΟΣ ΙΔΑΛΙΜΟΥ») που τελειώνει, μετά έρχεται το φθινόπωρο με τις βροχές του («ΜΕΤΟΠΩΡΙΝΟΝ ΟΜΒΡΗΣΑΝΤΟΣ ΖΗΝΟΣ ΕΡΙΣΘΕΝΕΟΣ») και μετά έρχεται ο χειμώνας, η εποχή που ο ήλιος είναι λιγότερο ισχυρός και γι' αυτό το δέρμα των ανθρώπων γίνεται πιο ανοιχτό («ΜΕΤΑ ΔΕ ΤΡΕΠΕΤΑΙ ΒΡΟΤΕΩΣ ΧΡΩΣ ΠΟΛΛΟΝ ΕΛΑΦΡΟΤΕΡΟΣ»). Τότε μας λέει ότι ο Σείριος ανατέλλει πριν από τον Ήλιο. Αυτό όμως στο Βόρειο Ημισφαίριο συμβαίνει Αύγουστο. Δηλαδή καλοκαίρι, την εποχή που είναι χειμώνας στο Νότιο. Εφέτος συγκεκριμένα συμβαίνει στην αρχή του χειμώνα του Νότου (13 Ιουνίου, Kstars software), όπως ακριβώς αφήνεται να εννοηθεί από τον Ησίοδο. Ο Ησίοδος, λοιπόν, μας μιλά για αστρικά γεγονότα, που μπορεί να δει κάποιος μόνον από τον Νότο, την αντίστοιχη εποχή και όχι από τον Βορρά.

Γιατί δεν υπάρχουν τα τρία περιγραφόμενα φαινόμενα ταυτόχρονα; Γιατί ο Οδυσσέας πηγαίνοντας ανατολικά, ας πούμε σχηματικά από την Αμερική προς την Ευρώπη, δεν βλέπει τον Ήλιο μπροστά του; Γιατί ο Ησίοδος περιγράφει γεγονότα που συμβαίνουν μόνον στο Νότιο ημισφαίριο;

Πριν μερικά χρόνια αναπτύχθηκε η θεωρία του Ωρίωνα. Αυτή έλεγε ότι οι τρεις πυραμίδες αντιπροσωπεύουν τα τρία αστέρια της Ζώνης του Ωρίωνα και μάλιστα με καταπληκτική ακρίβεια μια και ανταποκρίνονταν στην αναλογία του φαινόμενου μεγέθους τους όσο και στην διάταξή τους και πολλές ακόμη λεπτομέρειες. Εκεί που ατύχησε η θεωρία αυτή ήταν στο ότι στον ουρανό του Β. Ημισφαιρίου η θέση της Ζώνης του Ωρίωνα είναι ανάποδα σε σχέση με την διάταξη των πυραμίδων (εικ.4).

Εάν κάνουμε μια τολμηρή υπόθεση και εδώ και ας ανατρέψουμε την Γη. Τότε στις ίδιες μοίρες, αλλά στο Νότιο πια ημισφαίριο θα είχαμε (εικ.5) τον Ωρίωνα στην θέση που θα ταυτίζονταν με την ακριβή τοποθέτηση των πυραμίδων της Αιγύπτου».

Και ο συγγραφέας καταλήγει: «Αλλά δεν καλούμαστε να δημιουργήσουμε την δική μας εκδοχή της Ιστορίας, αλλά να αποτυπώσουμε την ίδια την Ιστορία. Έτσι όσο και εάν φανεί τολμηρό, απίθανο ή αδύνατο για κάποιους, όλα αυτά τα στοιχεία, μαζί με αυτό των πυραμίδων, ταιριάζουν μόνον σε μία περίπτωση: Φαίνεται ότι κάποια στιγμή, μετά από το 14451 π.Χ. είχαμε ανατροπή των φυσικών πόλων της Γης! Υπάρχουν επιστήμονες που έχουν στοιχεία γι' αυτό. Όλοι αυτοί ήξεραν τι έβλεπαν στον ουρανό τους και προφανώς δεν τα έλεγαν για να μας κοροϊδέψουν. Έτσι όπως λέει και ο Σ. Χόλμς, όταν αποκλείσεις το αδύνατο, αυτό που μένει, όσο περίεργο και να φαίνεται, είναι πάντα η αλήθεια. Εδώ αδύνατο είναι να μην ήταν έτσι διατεταγμένος ο Ουρανός! Άρα είχαμε ανατροπή πόλων, που βέβαια κατέστρεψε σχεδόν τα πάντα εδώ στην Γη (γι' αυτό και οι Κέλτες φοβόντουσαν μην πέσει ο ουρανός στο κεφάλι τους), αλλά πριν από αυτήν, το 14451 είχαμε και ισομέρεια εποχών, αλλά και Εαρινή Ισημερία στον Ταύρο στο τότε Νότιο Ημισφαίριο, και σήμερα Βόρειο, μια και δεν επηρεάζονται από αυτό, αλλά και την Μ. Άρκτο παμφαίνουσα στο Β. Ημισφαίριο μια και ο άξονας πήρε την ακριβώς απέναντι θέση (σχ.6).

Ταυτόχρονα, λόγω της ανατροπής, η Γη σταμάτησε αναγκαστικά την περιστροφή της και περιστράφηκε αντίθετα από ό,τι πριν, έτσι ώστε να εναρμονιστεί με το βαρυτικό πεδίο μέσα στο οποίο βρίσκεται. Αυτό φαίνεται άλλωστε από τον μύθο του θρόνου του Άργους, που θα άλλαζε χέρια μόνον αν ο Ήλιος ανέτειλε από την Δύση, όπως και έγινε! Μ' αυτόν τον τρόπο και όλες οι αναφορές που βρίσκουμε στον Ορφέα, τον Όμηρο και τον Ησίοδο σχετικά με το πού δύει ή ανατέλλει ο Ήλιος αλλά και από πού φυσούν οι αντίστοιχοι άνεμοι, παίρνουν πραγματικό νόημα μια και ταυτίζονται απόλυτα με την πραγματική Γεωγραφία. (Στα γραφήματα 7-8 φαίνεται πως με την ανατροπή αλλάζει η κατεύθυνση περιστροφής και άρα πρέπει, λόγω βαρυτικού πεδίου, να σταματήσει και να περιστραφεί ανάποδα που αυτό σημαίνει ότι πλέον ανατέλλει από εκεί που έδυε).

Ένα ακόμη σχετικό στοιχείο είναι οι Αργοναύτες, που μόλις περνούν την Τροία σταματούν. Και τότε διαπιστώνουν ότι ο Ήλιος δύει μπροστά τους μέσα στην θάλασσα! Αυτό δεν είναι εφικτό ακόμη και χωρίς ανατροπή στην σημερινή υποτιθέμενη θέση (εικ.9) πολύ δε μάλλον με την ανατροπή της.

ΣΥΜΠΕΡΑΣΜΑΤΑ

Απ' όλα τα παραπάνω προκύπτουν αβίαστα τα εξής συμπεράσματα:

α) Ο Ορφέας έζησε και έδρασε περί το 14500 π.X. ή 16.500 χρόνια από σήμερα. Τότε έγινε η Αργοναυτική Εκστρατεία και λίγο μετά, με μια γενεά διαφορά, ο Τρωικός Πόλεμος.

β) Ο Όμηρος, όπως και ο Ησίοδος (ή ο «Ησίοδος» των «Έργων» για να ακριβολογώ) αν και δεν προσδιορίζουν επακριβώς την εποχή που έζησαν, εν τούτοις από κάποιες άλλες αστρονομικές παρατηρήσεις, που δεν αφορούν το παρόν άρθρο, υπολογίζω ότι έζησαν γύρω στα 500-700 χρόνια μετά, δηλ. περίπου 16.000 χρόνια από σήμερα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έζησαν ταυτόχρονα. Ίσως μια καλή χρονική ένδειξη να είναι ότι τα γεγονότα στην εποχή τους είχαν μια απήχηση, αλλά οι λεπτομέρειες είχαν ξεχαστεί. Γι' αυτό και οι αστρονομικές παρατηρήσεις στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια είναι περιορισμένες και αφορούν εκλείψεις κλπ., σε σχέση με τα σημαντικά αστρικά γεγονότα που προσφέρει ο Ορφέας, αλλά αγνοεί, ίσως, ο Όμηρος.

γ) Η ελληνική Ιστορία, και όχι πια προϊστορία, μια και έχουμε γραπτά κείμενα ηλικίας 16.500 ετών αναγνωρισμένα απ' όλους, πρέπει να ξαναγραφτεί. Ταυτόχρονα και η ομηρική γεωγραφία πρέπει να αλλάξει εκ βάθρων.

δ) Οι «Ινδοευρωπαίοι» κλπ. θα πρέπει να αναθεωρηθούν, μια και η παγκόσμια, μητέρα, γλώσσα είναι η λεγόμενη ορφική (αλλά και ομηρική) γλώσσα και το παγκόσμιο γλωσσικό φαινόμενο είναι αποτέλεσμα ενός κοινού παγκόσμιου πολιτισμού που σχεδόν έσβησε και όχι μια τυχαία διάσπαρτη λειτουργία».

ΠΗΓΕΣ: Τα στοιχεία είναι από το δίτομο βιβλίο του Θ. Ποσταντσίδη «Περίπλους στο παρελθόν». Και: Ορφικά (Αργοναυτικά και ύμνοι), Ομήρου («Οδύσσεια»), Ησιόδου («Έργα και Ημέρες»), Astronomical Software: Kstars, Γρ. Α. Αντωνακόπουλου «Γενική Αστρονομία», εκδ. ΟΑΕΔ Αθήναι, 1986, συλλογικό «Άτλας του Ουρανού», εκδ. Susaeta 2008, Wikipedia, http://www.eugenfound.edu.gr, http://spaceplace.nasa.gov

Πηγή: http://www.xronos.gr/detail.php?ID=97389

Πηγή: thesecretrealtruth , pirforosellin , diadrastika

Read more

Θεόφραστος περί της μυθικής Ατλαντίδος

Ένα απόσπασμα του Αιμιλιανού ο οποίος διέσωσε μία άγνωστη αναφορά στην μυθική Ατλαντίδα του Θεόφραστου (σύγχρονος του Μεγάλου Αλεξάνδρου).  Πρόκειται περί ενός διαλόγου μεταξύ του Μίδα ( του Φρυγός) και του Σειληνού.
Διατήρησα το ύφος του κειμένου όπως το διάβασα στο βιβλίο: «Αι εκπληκτικαί αποκαλύψεις επί της αρχαίας Ελλάδος», του Αντωνίου Χαλά.

Η περιγραφή έχει ως εξής:

«Ο Θεόπομπος διηγείται μία συνομιλία του Μίδου του Φρυγός και του Σειληνού. Ο Σειληνός είναι τέκνο νύμφης, Θεού μεν αφανέστατος κατά την φύσιν ανθρώπου κρείτων, αφού ήτο και αθάνατος. Πολλά μεν άλλα μεταξύ αλλήλων διεξήχθησαν, αλλά τα ακόλουθα ήσαν τα σπουδαιότερα εξ όσων έλεγε ο Σειληνό, εν τη ανωτέρα του σοφία προς τον Μίδα:

Έλεγε λοιπόν πως η Ευρώπη, η Ασία, και η Αφρική είναι νήσοι εν παραβολή προς την Ήπειρον, την υπάρξασαν εις αρχαιότατους καιρούς, πέραν του γνωστού κόσμου. Τόσο απέραντον ήτο το μέγεθος αυτής. Η ήπειρος αυτή ήτο η τελευταία, η οποία έτρεφεν επ΄ αυτής ζώα γιγάντια, οι δε επ’ αυτής ζώντες άνθρωποι ήσαν διπλάσιοι κατά το μέγεθος των ανθρώπων της εποχής καθ’ ην η διήγησης έλαβε χώρα.

Ο δε χρόνος της ζωής των δεν ήτο όσον ζώμεν ημείς αλλά διπλάσιος. Και πολλά μεν ήσαν αι επ’ αυτής πόλεις και διάφοροι οι βίοι των ιδωτών, οι δε νόμοι των ήσαν αντίθετοι των ιδικών μας. Αι δε πόλεις των ήσαν πλουσιώτατοι, μία δε εκ των πόλεων εκείνων είχε πληθυσμόν ανώτερου του ενός εκατομμυρίου. Ο χρυσός και ο άργιλος ευρίσκοντο παρ’ αυτό εις μεγάλη ποσότητα.

Στην συνέχεια ο Αιλιανός διηγήται πως υπήρχε διαρκής πόλεμος κυρίως μεταξύ δύο πόλεων, εκ των οποίων η μία ονομάζετο Μάχιμος, η δε ετέρα Ευσεβής. Οι μεν λοιπόν Ευσεβείς διήγον εν ειρήνη και βαθύν πλούτον, έλάμβανον δε τους καρπούς εκ της γης άνευ αρότρων και βιών, διότι εις αυτούς άσπαρτα και ανήτροτα τα πάντα εφύοντο. Διετελούσι δε καθ’ όλον τον βίον υγιείς και άνοσο, πέθνησκον δε γελώντες και τερπόμενοι εξαιτερικώς.

Τόσον δε αναμφισβήτως ήσαν δίκαιοι, ώστε και οι Θεοί δεν ησθάνοντο την ανάγκη να επιφοιτώσι παρ’ αυτοίς. Οι δε κάτοικοι της Μαχίμου πόλεως και μαχιμώτατοι ήσαν και ένοπλοι, διαρκώς πολεμούντες και υποδουλούντες τους όμορους. Τοιουτοτρόπως η πόλις αυτή άρχει πάμπολλων εθνών. Αποθνήσκουσι δε σπανιότατα υπό νόσου, διότι οι πλείστοι υποκύπτουν κατά τους πολέμους.

Τοιαύτη δε ήτο η παρ’ αυτοίς αφθονία του χρυσού και του αργύρου, ώστε είχον μικρότεραν παρ’ αυτοίς αξίαν , ή όσο έχει παρ’ ημίν ο σίδηρος.

Επιχείρησαν δε κάποτε να διαβώσιν ούτοι εις τα ιδικά μας χώρας, και διαπλεύσαντες τον Ωκεανόν με απειράριθμα στρατεύματα, έφθασαν δε μέχρι των Υπερβορείων. Αντιληφθέντες όμως την αθλιότητα, εις την οποία ζώμεν, καταφρόνησαν να προχωρήσουν περαιτέρω. …»

Ο Θεόφραστος (372 π.Χ. – περ. 287/5 π.Χ.) ήταν φιλόσοφος της αρχαιότητας. Θεωρείται συνεχιστής του έργου του Αριστοτέλη τον οποίο και διαδέχτηκε στη διεύθυνση της Περιπατητικής σχολής.

Πηγή

Read more

Ο Ερμής που έφερνε τους νεκρούς στον Κάτω Κόσμο

Τι λέει η μυθολογία για τον Ερμή που έφερνε τους νεκρούς στον Κάτω Κόσμο...

Ο Ερμής ή με το επικό όνομα Ερμείας, είναι ένας απ' τους παλαιότερους θεούς με γνήσια Ελληνική «λαϊκή» καταγωγή.

Κατά τη μυθολογία γεννήθηκε σε μια σπηλιά στην Κυλλήνη (στο σημερινό όρος Ζήρια) της Κορινθίας, από τον Δία και την πανέμορφη Νύμφη Μαία, την κόρη του Άτλαντα.

Στον Όμηρο μνημονεύεται με το αρχαιότερο όνομά του Ερμής ο Κυλλήνιος, αλλά και με τους επιθετικούς προσδιορισμούς «εύσκοπος αργεϊφόντης», «διάκτορος», δηλαδή ψυχοπομπός. Στον Όμηρο χρησιμοποιούνται συχνότερα τα επίθετα «χρυσόραβδος» Ερμής, «αγγελιοφόρος» Ερμής, ενώ στον Ησίοδο «ξακουστός κήρυκας των θεών» και «προστάτης των βοσκών και των αιγοπροβάτων».

Η μυθολογία αναφέρει ότι αμέσως μετά τη γέννησή του επινόησε και κατασκεύασε την πρώτη λύρα και έδειξε, από τη βρεφική του ακόμη ηλικία, την επιδεξιότητά του να μπορεί να κλέβει ακόμη και τα βόδια του Απόλλωνα. Ο Ερμής, όπως και ο Προμηθέας, επειδή ανακάλυψε τη φωτιά και τα πυρεία, και συγχρόνως τη θυσία, προφανώς μια θυσία για το δωδεκάθεο, θεωρείται κατά βάση «ένας ανταγωνιστής του δόλιου πυρφόρου Προμηθέα».

Ο Ερμής, μολονότι στην επική ποίηση φαίνεται να έχει βοηθητική θέση έναντι των άλλων ολύμπιων θεών, πολύ γρήγορα εξελίχθηκε σε τόσο πολυσχιδή θεότητα ώστε κάλυπτε σχεδόν κάθε εκδήλωση της ζωής.

Είναι ο πλέον πολυάσχολος θεός, καθώς έχει πολλά καθήκοντα στον Επάνω Κόσμο: πριν απ' όλα είναι ο αγγελιοφόρος του Δία, είναι επίσης θεός των διασταυρώσεων των δρόμων και των ορίων (συνόρων) (Ερμής Τρικέφαλος ή Τετρακέφαλος), προστάτης των θυρών των σπιτιών και των πυλών των ναών (Πύλαιος και Προπύλαιος Ερμής), θεός των γραμμάτων και της ρητορικής (λόγιος Ερμής), προστάτης των αθλητών και των αγώνων (αγώνιος Ερμής), προστάτης των εμπόρων (αγοραίος και κερδώος Ερμής) -μάλιστα προστάτευε όχι μόνο το θεωρούμενο σήμερα ως νόμιμο, αλλά και το τυχαίο εύρημα, το λεγόμενο έρμαιον, που σημαίνει «δώρο του Ερμή», δηλαδή το θεόσταλτο δώρο (εξ ου και Ερμής Τύχων) ή το απροσδόκητο πολύτιμο εύρημα ή ακόμη και το προϊόν κλοπής ή αρπαγής (εξ ου και άναξ φηλητών ή δόλιος ή ληιστήρ Ερμής).

Κατά τη Γιγαντομαχία, φορώντας την Άϊδος κυνήν (αόρατη περικεφαλαία), σκότωσε τον γίγαντα Ιπόλλυτο, έσωσε τον Δία επανασυνδέοντας τα νεύρα των ποδιών του, τα οποία είχε κόψει ο Τυφωέας και απελευθέρωσε τον θεό Άρη, τον οποίον είχαν φυλακίσει οι Αλωάδες για ένα και πλέον έτος.

Σε όλη την αρχαιότητα ο Ερμής θεωρούνταν ο πιο έξυπνος και ο πιο φιλάνθρωπος θεός (Ερμής αλεξίκακος και αγαθών δωτήρ) και γι' αυτό ο πιο αγαπητός και διασκεδαστικός θεός του ελληνικού πανθέου, «έκφραση όλων των προτερημάτων και όλων των ελαττωμάτων του αρχαίου Έλληνα». Σε όλη την ιστορία του όμως, την πρώτη θέση είχαν τα χθόνια γνωρίσματά του και ιδίως η γνωστή πανελλήνια ιδιότητα του ψυχοπομπού ή ψυχαγωγού.

Ως ψυχοπομπός στον Κάτω Κόσμο εξυπηρετεί τον Πλούτωνα και την Περσεφόνη. Συγκεκριμένα μεταφέρει τις ψυχές των νεκρών και συγχρόνως παρευρίσκεται στο δικαστήριο του Άδη, δηλαδή εκτελεί καθήκοντα με τα οποία απέκτησε εξαιρετική θέση ανάμεσα στους θεούς του Κάτω Κόσμου.
Πολλές είναι οι αρχαίες πηγές που παρουσιάζουν τον Ερμή συνδεμένο με καθαρά χθόνιες θεότητες, όπως είναι η Δήμητρα, ο Πλούτων, ο Τροφώνιος κ.ά. «Χθόνιο», λ.χ., αποκαλούν τον Ερμή ο Σοφοκλής, ο Αισχύλος και ο Ευριπίδης. Δεν είναι όμως απίθανο η ιδιότητα του χθόνιου θεού να προήλθε από την άλλη ιδιότητά του, του κήρυκα των θεών και του ψυχοπομπού.

Έτσι, σαν κήρυκας μπορούσε να διαβιβάσει ειδήσεις ή ευχές από τον Επάνω Κόσμο στον Κάτω ή να μεταφέρει τις ψυχές στους χθόνιους, και ως εκ τούτου να θεωρήθηκε και ο ίδιος χθόνιος. Στους Ορφικούς Ύμνους, ο Ερμής ο χθόνιος οδηγεί τις «αθάνατες ψυχές» στον Άδη και τις ξαναφέρνει πίσω στον Επάνω Κόσμο (για καινούριες ενσωματώσεις).

Ως ψυχαγωγός αναφέρεται επίσης και στις «Χοηφόρους» του Αισχύλου (στ. 622), μολονότι ο Ορέστης αναμένει από αυτόν όχι απλά να διαβιβάσει την ευχή του στους άλλους χθόνιους και στο νεκρό πατέρα του, αλλά και να τον συμπαρασταθεί στην προσπάθειά του να εκδικηθεί τους δολοφόνους του πατέρα του (στ. 727-29). Τη χθόνια θεότητά του μαρτυρεί και ο Παυσανίας, ο οποίος αναφέρει ότι είδε στον Άρειο Πάγο άγαλμα του Ερμή δίπλα σε αγάλματα των άλλων μεγάλων «υπογαίων θεών».

Για την εξαιρετική θέση του Ερμή ανάμεσα στους θεούς του Κάτω Κόσμου μας πληροφορεί και ο Πλούταρχος, καθώς στη γιορτή Ελευθέρια της Πλάταιας συνήθιζαν πρώτα να προσεύχονται στον χθόνιο Ερμή και στον χθόνιο Δία κατά τη θυσία του ταύρου και κατόπιν να καλούν στην «αιμακουρία» τις ψυχές εκείνων που είχαν σκοτωθεί στη μάχη κατά των Περσών, το 479 π.Χ..

Τον Ερμή όμως, ως φοβερό χθόνιο θεό, τον επικαλούνταν οι Έλληνες κατά τον 5ο π.Χ. αι. και στους λεγόμενους «καταδέσμους» (defixiones), δηλαδή στις επικλήσεις προς τους νεκρούς ή τους χθόνιους θεούς, για να βλάψουν όσους μισούσαν. Στην αρχαϊκή εποχή κάθε ταφικό μνημείο ήταν αφιερωμένο ως «άγαλμα» του ψυχοπομπού θεού του Κάτω Κόσμου.

Ο Πίνδαρος, ένα λίθινο γλυπτικό έργο στημένο πάνω σε τάφο το αποκαλεί «άγαλμα Αϊδα». Πάντως, αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι στον Όμηρο δε γίνεται μνεία του πορθμέα Ερμή, αφού οι ψυχές των νεκρών και στην Ιλιάδα και στην Οδύσσεια μπαίνουν στον Άδη «χωρίς τη βοήθεια κάποιου πλωτού μέσου, αρκεί βέβαια να έχουν καεί».

Όπως αναφέραμε στην προηγούμενη ενότητα, το ρόλο του πορθμέα (του περαματάρη) στη μεταγενέστερη (μεθομηρική) εποχή θα τον χρεωθεί ο Χάρων (Χάροντας), ο οποίος μετέφερε με το πλεούμενό του τους νεκρούς στην απέναντι όχθη των ποταμών του Κάτω Κόσμου (κυρίως της φοβερής Στύγας) και της Αχερουσίας λίμνης.

Η ιστορία του θεού Ερμή είναι ίσως η πιο διδακτική για την εξέλιξη και τη διαρκή ανανέωση του περιεχομένου όλων των χθόνιων θεών. Μάλιστα η περίπτωση του Ερμή δικαιώνει τη νεότερη επιστημονική έρευνα, σύμφωνα με την οποία -όπως προαναφέρθηκε- κάθε μελέτη ή παρουσίαση της ελληνικής θρησκείας θα πρέπει να ξεκινάει από την προ-ομηρική θρησκεία των Ελλήνων.

Σ αυτήν λοιπόν την πλούσια «λαϊκή» θρησκευτική παράδοση και στο τελετουργικό της μπορεί κανείς να ανιχνεύσει τις άφθονες χθόνιες καταβολές κάθε ολύμπιου θεού και να καταγράψει την εξέλιξη και τη σταδιακή ανανέωσή του, η οποία σε μερικές περιπτώσεις είναι τόσο σημαντική, ώστε από την αρχική θεότητα δεν επιζεί παρά μόνο το όνομα, όπως λ.χ. η περίπτωση του χθόνιου θεού Ερμή, στη μετεξέλιξη του οποίου αξίζει να κάνουμε μια σύντομη αναφορά:

Ο Ερμής, στα πρώιμα χρόνια είχε συνδεθεί με τους παρόδιους λιθοσωρούς που ήταν είτε τάφοι είτε «όροι» (ορόσημα). Και το ελληνικό όνομά του εξάλλου σημαίνει κυριολεκτικά «αυτόν που προβάλλει μέσα από σωρό με πέτρες».

Υπήρχε λοιπόν μια παλιά συνήθεια του αρχαίου Έλληνα αγρότη που, όταν έβρισκε στο δρόμο ένα σωρό από πέτρες, έριχνε άλλη μια πέτρα επάνω του, γιατί πίστευε ότι κάποια θεϊκή δύναμη (θεός-δαίμων) κατοικούσε μέσα σ' αυτές. Ο Μ. Nilsson θεωρεί ότι σ' αυτήν τη συνήθεια υποκρύπτονται ίχνη παλιάς λιθολατρίας, και σημειώνει ότι αυτές τις πέτρες τις ονόμαζαν «έρμα» και την μεγαλύτερη από αυτές -στην κορυφή του σωρού- την ονόμαζαν «Ερμή».

Και ο W. Burkert επισημαίνει ότι οι λιθοσωροί, όπως και η πρωτόγονη οριοθέτηση των περιοχών με φαλλό, είχαν πάντοτε την ίδια αποτρεπτική δύναμη. Οι λιθοσωροί αυτοί, δηλαδή οι «Ερμές», τους οποίους οι άνθρωποι της υπαίθρου χρησιμοποιούσαν ως «οδοδείκτες» για τους ταξιδιώτες, αλλά και ως ορόσημα των αγρών και των ιδιωτικών κτημάτων, φαίνεται πως αποτελούσαν τεμένη του χθόνιου Ερμή, ο οποίος μάλιστα τιμωρούσε όποιον τολμούσε να καταπατήσει ξένη γη.

Μολονότι η «παρουσία» του θεού των «συνόρων» (Ερμή) εμπόδιζε την παράνομη καταπάτηση, οι γείτονες φαίνεται ότι μετακινούσαν τα σύνορα, για να επεκτείνουν τη δική τους γη, με αποτέλεσμα οι ιδιοκτήτες των κτημάτων να χρησιμοποιούν ως ορόσημα ακόμη μεγαλύτερες πέτρες σε όρθια εμφανή θέση. Στην κορυφή αυτών των λιθοσωρών (είτε «όροι» ήταν είτε τάφοι) στηνόταν μία ακόμη μεγαλύτερη πέτρα, η «ερμαϊκή στήλη». Ο Παυσανίας αναφέρει ότι οι λιθοσωροί αυτοί χρησιμοποιούνταν και ως σύνορα των χωρών.

Στις λίθινες ή αργότερα ξύλινες αυτές «Ερμές», τις οποίες μεταγενέστερα τοποθετούσαν σε διασταυρώσεις οδών, στις πλατείες των πόλεων και στις εισόδους των σπιτιών ή των ναών, τονίζονταν με έμφαση οι φαλλοί. Από την παρουσία των φαλλών, σύμβολο της γονιμικής του ιδιότητας, ο Ηρόδοτος συμπεραίνει ότι ο Ερμής ήταν προϊστορικός θεός, τον οποίο οι Αθηναίοι είχαν παραλάβει από τους Πελασγούς. Τέλος, το 520 π.Χ. ο γιος του Πεισίστρατου Ίππαρχος πρότεινε στους Αθηναίους τη λίθινη μορφή του Ερμή που αργότερα επιβλήθηκε γενικώς.

Αξίζει να αναφέρουμε στο σημείο αυτό την επισήμανση του Μ. Nilsson ότι από την αντίληψη των αγροτικών λαών ότι μέσα στις πέτρες κατοικούσε κάποια θεϊκή «δύναμη» (ένας δαίμων) που είχε ανάγκη από εξαγνισμούς και χοές, δημιουργήθηκε η αντίληψη για την υπόγεια κατοικία των νεκρών, δηλαδή για το σκοτεινό Άδη κάπου βαθιά, κάτω από τη γη.

Κατά συνέπεια, μέσα από τις «δαιμονικές τελετουργίες» των αγροτικών λαών, γεννήθηκε η πίστη σε ένα θεό που θα παραλαμβάνει τις ψυχές των νεκρών, για να τις οδηγεί στον Κάτω Κόσμο ή μερικές φορές θα τις επαναφέρει στην εδώ ζωή. Και αυτός ο θεός ήταν ο Ερμής Ψυχοπομπός ή Ψυχαγωγός.

Ως ψυχοπομπός, ο Ερμής, αναφέρεται καταρχάς στη «δευτερο-νέκυια» της Οδύσσειας να παραλαμβάνει τις ψυχές των σκοτωμένων μνηστήρων και, με το χρυσό και όμορφο μαγικό ραβδί του, να τις οδηγεί απευθείας στον Άδη («κατ' ευρώεντα κέλενθα») μέχρι τον ασφοδελόν λειμώνα, «ένθα ναίουσι ψυχαί, είδωλα καμόντων» και όχι όπως αναφέρουν οι μεταγενέστερες δοξασίες και δείχνουν οι αττικές λήκυθοι να οδηγεί τις ψυχές στη λέμβο («ακάτιο») του πορθμέα Χάροντα.

Ο ψυχοπομπός Ερμής σε αγγειογραφίες εμφανίζεται να επαναφέρει στον Επάνω Κόσμο τη βασίλισσα του Άδη, την Κόρη Περσεφόνη, να μεταφέρει τη νεκρή Αλκμήνη από τη Θήβα στα Νησιά των Μακάρων και να συνοδεύει τον Πρίαμο κατά τη μεταφορά του Έκτορα για ενταφιασμό. Με την ίδια ιδιότητα ο Ερμής μεταφέρει και την Ελένη στην Αίγυπτο, αφήνοντας στη θέση της ένα ομοίωμά της. Επίσης, ο Ερμής, παριστάνεται στο περίφημο ανάγλυφο του Ορφέα να υπενθυμίζει στην Ευρυδίκη, πιάνοντάς της ελαφρά το χέρι, ότι πρέπει να επιστρέψει οριστικά στον Κάτω Κόσμο.
Κατά τη μυθολογία, ο Ερμής, φορά φτερωτά χρυσά σανδάλια, με τα οποία μπορεί σαν γλάρος να γλυστρά πάνω στα κύματα, όποτε χρειάζεται, ενώ κρατάει τη θαυματουργική του ράβδο, με την οποία όποτε θέλει αποκοιμίζει ή ξυπνά από τον ύπνο τους ανθρώπους. Γι' αυτό άλλωστε τιμάται και ως υπνοδότης, ύπνου προστάτης και ονειροπομπός.

Κατά το Διογένη Λαέρτιο (8,31) ο Πυθαγόρας αποκαλούσε τον Ερμή «θεϊκό ταμία των ψυχών», «πομπαίο» και «πυλαίο και χθόνιο», επειδή συνόδευε τις ψυχές των νεκρών στο υποχθόνιο βασίλειο μέσω της «Πύλης» του Άδη, όπου και φρόντιζε ο ίδιος ο Ερμής να συγκεντρωθούν οι καθαρές ψυχές στον «υψηλότερο χώρο», ενώ οι ακάθαρτες να βρεθούν σε «άρρηκτα δεσμά» με τις Ερινύες.
Στη Θεσσαλία είχε επικρατήσει η συνήθεια στα ελληνιστικά και στα ρωμαϊκά χρόνια να χαράζουν ή να ζωγραφίζουν κάτω από το όνομα του νεκρού, στο κάτω μέρος της επιτάφιας στήλης, μια μικρή ερμαϊκή στήλη με τις λέξεις «Ερμάου χθονίου», που σημαίνουν ότι η στήλη με το όνομα του νεκρού αφιερωνόταν στο χθόνιο Ερμή.

Και ο Πλούταρχος αναφέρει την τοπική συνήθεια των κατοίκων του Άργους, τριάντα ημέρες μετά το θάνατο συγγενικού τους προσώπου να θυσιάζουν για τον Ερμή, ο οποίος «δέχεται τις ψυχές των ανθρώπων, όπως το χώμα δέχεται τα σώματά τους». Παρόμοιο μνημόσυνο για τους δικούς τους νεκρούς είχαν και οι Αθηναίοι στη γιορτή των Χύτρων, την τρίτη και τελευταία ημέρα των Ανθεστηρίων, οπότε θυσίαζαν για τον ψυχοπομπό Ερμή και όχι για τους ολύμπιους θεούς.
Η δημοτικότητα του Ερμή αυξήθηκε σε πολύ μεγάλο βαθμό στα ύστερα χρόνια της αρχαιότητας, τότε που ολοκληρώθηκε και η μετεξέλιξή του, καθώς απέκτησε πολλαπλές ιδιότητες εντελώς ξένες προς την αρχική του χθόνια φύση. Έτσι, από χθόνιος θεός του Κάτω Κόσμου και ψυχοπομπός των νεκρών ψυχών θα μετεξελιχθεί μέχρι και σε θεό των γυμναστηρίων και του αθλητισμού, προστάτη των αθλητικών αγώνων.

Πολλά γυμνάσια αφιερώθηκαν τότε στον Ερμή τον αγώνιο ή εναγώνιο, τον οποίο τιμούσαν συνήθως μαζί με τον Ηρακλή. Σε αρκετά γυμνάσια έχουν βρεθεί πολλά αναθήματα με την επιγραφή «Ερμήι και Ηρακλεί», ενώ, όπως μας πληροφορεί ο Παυσανίας, στη Μεγαλόπολη υπήρχε κοινός ναός για τους δύο θεούς, κοντά σε στάδιο. Μεγάλες γιορτές προς τιμήν του Ερμή, ως προστάτη των αθλητών και αθλητικών συλλόγων (τα λεγόμενα Ερμαία) τελούνταν σε πολλές πόλεις της Ελλάδας και της Ρώμης, ενώ η τέταρτη ημέρα του μήνα ήταν αφιερωμένη στον Ερμή, όπως στη Ρώμη η τετάρτη ημέρα της εβδομάδας.

Οι Ρωμαίοι πρώτοι μεταμόρφωσαν τον Ερμή σε θεό εμπορίου, τον Mercurius, με το γεμάτο βαλάντιο στο χέρι. Πάντως, τα γυμναστήρια με τον καιρό έχασαν τον αρχικό χαρακτήρα της σωματικής αγωγής, καθώς σε ειδικές αίθουσές τους, μετά τις σωματικές ασκήσεις γινόντουσαν και θεωρητικά μαθήματα. Μάλιστα δίδασκαν διακεκριμένοι λόγιοι της εποχής (ιδίως ρήτορες και φιλόσοφοι), με αποτέλεσμα ο Ερμής αυτόματα να γίνει προστάτης και των γραμμάτων και της ρητορικής (λόγιος Ερμής).

Ριζικά επίσης άλλαξε και η εικαστική του παράσταση: ενώ οι αρχαϊκοί αγγειογράφοι, εκφράζοντας τις μεταθανάτιες αντιλήψεις της εποχής τους, απεικόνιζαν σε λευκές ληκύθους το σκυθρωπό χθόνιο Ερμή, ως σεβάσμιο γενειοφόρο ψυχοπομπό, κατά την κλασική και ιδιαίτερα την ελληνιστική εποχή παριστανόταν ως ωραίος έφηβος με καλογυμνασμένο (πραξιτέλειο) σώμα, όπως φαίνεται από το γυμνό άγαλμά του που βρέθηκε στην Άνδρο (μόνο ένα φίδι που ελίσσεται σε παρακείμενο κορμό δέντρου, μαρτυρεί το χθόνιο χαρακτήρα του).

Άλλωστε, μ' αυτήν τη μορφή ο Ερμής γίνεται αργότερα, μαζί με τον Έρωτα και τον Ηρακλή, ο θεός της αθλούμενης νεολαίας και των γυμναστηρίων. «Η πραξιτέλεια αυτή εικόνα του Ερμή απέχει τόσο πολύ από τη σεβάσμια μορφή του παλιού χθόνιου θεού, ώστε φαίνεται σα να παριστάνει άλλο θεό», επισημαίνει ο Ν. Παπαχατζής.

Ο Ερμής παριστάνεται συνήθως και με φτερωτά πέδιλα και με το πλατύγυρο καπέλο του, τον πέτασο, σύμβολα της αέρινης ταχύτητας του αγγελιοφόρου θεού και κρατώντας τη μαγική χρυσή ράβδο του, το κηρύκειον, αρχαιότατο σύμβολο της ποιμενικής του φύσης και της αφθονίας. Άλλα ιερά σύμβολα, εκτός από τον φαλλό, σύμβολο γονιμότητας, είναι η αόρατη κυνή, το ξίφος και το δρέπανο, σύμβολα της χθόνιας φύσης του, ο δίσκος, σύμβολο του θεού προστάτη της γυμναστικής και των αθλητικών αγώνων, ο αυλός (σύριγξ), η λύρα και η κιθάρα, σύμβολα της μουσικής του φύσης, και τέλος το βαλάντιον, σύμβολο του θεού προστάτη του εμπορίου και των συναλλαγών.

Read more

Λημνια Γη - Το θαυματουργο ιαμα των αρχαιων Ελληνων

Ένα μοναδικό φαρμακευτικό παρασκεύασμα της Ελληνικής Γης που παραμένει άγνωστο στους περισσοτέρους σήμερα, αποτελούσε για αιώνες η Λημνία Γη.

Η «Λημνία Γη» ή «Λημνία Σφραγίς», ο παχύρρευστος κοκκινωπός πηλός που είχε διάφορες και μοναδικές θεραπευτικές ιδιότητες (η χρήση της γινόταν είτε με επάλειψη σε πληγές, είτε με κατάποση), εξορυσσόταν αδιάλειπτα για αιώνες από την αρχαιότητα έως τις αρχές του 19ου αιώνα στην Λήμνο.

Η ιστορία της θεραπευτικής «Λημνίας Γης» χάνεται στα βάθη του χρόνου. Σύμφωνα με την αρχαία Ελληνική μυθολογία, η Λήμνος είναι το νησί του Θεού της φωτιάς Ηφαίστου, λόγω του ότι εκεί έπεσε, όταν τον έριξε από τον Όλυμπο ο Δίας.

Ο Ήφαιστος στριφογύριζε στον αιθέρα για μέρες, έως ότου κατέληξε στον λόφο Μόσυχλο. Λόγω της πτώσης του έσπασε το πόδι του, για αυτό και – αν και Θεός- , κούτσαινε. Η πτώση του έγινε μέσα σε κεραυνούς και αστραπές που προκάλεσαν φωτιά, για αυτό σύμφωνα με το Γαληνό, (ο σπουδαιότερος ιατρός της Αρχαιότητας μετά τον Ιπποκράτη 2ος αιώνας μ.χ) τίποτα δε φυτρώνει εκεί….

Ο Ήφαιστος θεράπευσε τα τραυματισμένα μέλη του από την πτώση, με το θεραπευτικό χώμα της «Λημνίας Γης», για αυτό και αυτό το θεραπευτικό χώμα, δόθηκε ως δώρο στους ανθρώπους του νησιού από τον Θεό της φωτιάς.

Άλλος ένας διάσημος ήρωας θεραπεύτηκε από την Λημνία Γη στην αρχαιότητα. Αυτός ήταν σύμφωνα με τον τραγικό ποιητή Σοφοκλή ο φημισμένος τοξοβόλος και βασιλιάς της Μελιβοίας Φιλοκτήτης. Σύμφωνα με την περιγραφή οι Αχαιοί πηγαίνοντας στην Τροία πέρασαν από τη νησίδα Χρυσή, όπου λατρευόταν η ομώνυμη Θεά «Χρυσή».

Εκεί ο Φιλοκτήτης δαγκώθηκε από ένα φίδι της Θεάς, με αποτέλεσμα η πληγή του να εξελιχθεί σε γάγγραινα και να αποπνέει μία φοβερή δυσοσμία. Γι’ αυτό το λόγο οι σύντροφοί τον εγκατέλειψαν στη Λήμνο. Εκεί έμεινε σε μια σπηλιά στην περιοχή της Ηφαιστείας, γνωστή έως σήμερα ως σπηλιά του Φιλοκτήτη. . .

Η σπηλιά του Φιλοκτήτη

Σύμφωνα με τον Σοφοκλή ο Φιλοκτήτης εγκαταλείφθηκε στη Λήμνο από τους Ατρείδες για να πεθάνει. Όμως υπάρχει παράλληλα και άλλη μαρτυρία, πως αφέθηκε για να θεραπευτεί από το ιερό θαυματουργό ίαμα τη «Λημνία γη».

Ο Φιλόστρατος στο έργο του «Ηρωικός» αναφέρει πως ο Φιλοκτήτης θεραπεύτηκε από το χώμα της Λημνίας γης, για αυτό και ο Φιλοκτήτης έδωσε στη Λήμνο την ονομασία «Άκεσα», δηλαδή θεραπεύτρια, «επειδή εν Λήμνο ιάθη».

Η Λημνία γη αναφέρεται στην αρχαιότητα ως υλικό με ποικίλες φαρμακευτικές ιδιότητες. Θεωρούσαν πως είχε άριστη αντισηπτική και αιμοστατική δράση, καταπολεμούσε τον πυρετό, θεράπευε προβλήματα του στομάχου, ήταν ισχυρό αντίδοτο σε δηλητήρια. «Δύναμιν αντιδότου θανασίμων φαρμάκων πινομένη συν οίνω και παραληφθείσα εξεμείσθαι αναγκάζει τα δηλητήρια.

Αρμόζει δε προς τας των θανασίμων ιοβόλων και θαλασσίων πληγάς και δήξεις» (Διοσκουρίδης), ενώ ως αλοιφή βοηθούσε σε φλεγμονές του δέρματος. Οι γυναίκες το έπιναν σε περίπτωση υπερβολικής εμμηνορροής ή για να επισπεύσουν τη γέννα, επίσης χρησιμοποιήθηκε κατά της πανώλης και της ελονοσίας. Εκτός των μυθολογικών αναφορών, αναφορά στην Λημνία γη γίνεται για πρώτη φορά από τον Ηρόδοτο.

Στη συνέχεια πολλοί περιηγητές και γιατροί της αρχαιότητας τη μελέτησαν, και μαρτυρούν τη σπουδαιότητα της, και την αναφέρουν ως ευεργετικό και θεραπευτική ουσία για πληθώρα ασθενειών. Κάποιοι από αυτούς ήταν οι: Θεόφραστος (310 π.Χ.), Ηρόφιλος (331-250 π.χ.), ο Απολλώνιος ο Μεμφίτης (3ο αιώνα π.Χ.), ο Αρεταίος Καππαδόκης (2ος αιώνα π.Χ), Φιλόστρατος (3ος αιώνας μ.Χ.), ο Νίκανδρος (197-130π.Χ.), Διοσκουρίδης (40-90 μ.Χ). Σημαντικές θεωρούνται οι σχετικές πληροφορίες που μας παρέχει ο Διοσκουρίδης, ο οποίος θεωρείται ο θεμελιωτής της φαρμακολογίας.

Το πεντάτομο έργο του μάλιστα «Περί ύλης ιατρικής», υπήρξε το σύγγραμμα με τη μεγαλύτερη επιρροή στη φαρμακολογία έως το 1600 μ.Χ. Εκεί ο Διοσκουρίδης κάνει αναφορά στην Λημνία γη, και μάλιστα αναφέρει πως την εποχή του ήταν τόσο διαδεδομένο φάρμακο, που το σφραγιζόταν πριν πωληθεί λόγω του φόβου νόθευσης ή απομίμησης.

Την ίδια περίπου εποχή αναφορές στην Λημνία Γη κάνουν οι Ρωμαίοι Μάρκος Βιτρούβιος 80-70 π.Χ, Κορνήλιος Κέλσος 25-50μΧ, Γάιος Πλίνιος Σεκούνδος 23-79 μ.χ, ο οποίος στο έργο του «Φυσική Ιστορία» την αναφέρει ως «terra Lemnia» (γη Λημνία) και «terra Sigillata» (γη σφραγισμένη).Τις περισσότερες όμως πληροφορίες τις χρωστάμε στο σπουδαίο αρχαίο Έλληνα ιατρό Γαληνό.

Ο Γαληνός γνώριζε από παιδί ακόμα για τις ιδιότητες της Λημνίας γης. Αργότερα μελέτησε όλες τις προγενέστερες αναφορές από τον Διοσκουρίδη αλλά και άλλους μελετητές και ιατρούς, και αποφάσισε να επισκεφθεί ο ίδιος την Λήμνο. Στον Γαληνό λοιπόν χρωστάμε πληροφορίες για την τελετή εξόρυξης της, ενώ όπως αναφέρει αγόρασε και 20.000 δισκία της Λήμνιας γης,. : «….τη Λημνία γη, που άλλοι την ονομάζουν μίλτο και άλλοι Λημνία σφραγίδα, τη σφραγίζουν με τη σφραγίδα της Άρτέμιδος.

Το χώμα λοιπόν αυτό, αφού το μαζέψει η ιέρεια μετά από ορισμένες τοπικές εθιμικές τελετές, στις οποίες δεν θυσιάζονται ζώα αλλά σκορπίζεται μόνο σιτάρι και κριθάρι πάνω στο έδαφος, το φέρνει στην πόλη. Εκεί αφού το ρίξει στο νερό και το φτιάξει υγρό πηλό, το αφήνει να κατακαθίσει. Μετά αφαιρεί πρώτα το πολύ νερό και ύστερα παίρνει τη λιπαρή γη που βρίσκεται από κάτω, αφήνοντας μόνο τις πέτρες και την άμμο που κατακάθισαν και που είναι άχρηστα.

Ξηραίνει το λιπαρό πηλό τόσο, όσο να γίνει σα μαλακό κερί και μετά τον πλάθει σε κομματάκια, που πάνω της βάζει τη σφραγίδα της Άρτέμιδος. Ύστερα τα στεγνώνει στη σκιά ώσπου να ξεραθούν και έτσι γίνεται το φάρμακο που είναι γνωστό σε όλους τους γιατρούς, η Λημνία γη».

Στα Χριστιανικά χρόνια η τελετή εξόρυξης συνδυάστηκε με την εορτή του Σωτήρος η οποία γινόταν πλέον στις 6 Αυγούστου, με Χριστιανικό τελετουργικό από ιερείς. Την θέση της Αρτέμιδος στην σφραγίδα των δισκίων με το σκεύασμα, έφερε πια όπως είναι φυσικό η μορφή του Χριστού, ενώ η Λήμνια γη ονομαζόταν πια «αγιόχωμα».(…)

Οι αναφορές και στο Βυζάντιο είναι πολλές. Την θεραπευτική ιδιότητα της αναφέρουν πολλοί, ανάμεσα σε άλλους οι: Αλέξανδρος Τραλιανός (6ος μ.Χ. αιώνας) , Αέτιος Αμιδινός (6ος μ.Χ. αιώνας) , Παύλος Αιγινήτης (7ος μ. Χ αιώνας) Θεοφάνης Νόννος (9ος μ.χ Αιώνας) Κασσιανός Βάσος (10ος μ.Χ. αιώνας) Σιμεών Μάγιστρος (10ος μ.Χ. αιώνας), Αλλάτιος Λέων (6ος μ.Χ. αιώνας), ενώ αναφορές υπάρχουν επίσης σε αραβικά ιατρικά έργα.

Το 1530 μ.Χ. ο συγγραφέας της εποχής Agricola, αναφέρει ότι η Λήμνια Γη πουλιόταν στη Βενετία πολύ ακριβά, και αφού περιγράφει τα δισκία και την χρησιμότητά τους (όπως γράφει ήταν το μοναδικό φάρμακο που χρησιμοποιούσαν οι Τούρκοι κατά της πανώλης), αναφέρει χαρακτηριστικά πως ή σπανιότητά της ήταν τέτοια ώστε πούλησε ο ίδιος 4 δισκία στη Μάλτα για 55 δουκάτα, ποσό διόλου ευκαταφρόνητο.

Λημνία γη – «terra Sigillata» Science Museum London

Σημαντικές πληροφορίες χρωστάμε στον Γάλλο περιηγητή Belon, ο οποίος ενώ βρισκόταν στην Κωνσταντινούπολη το 1553, έμαθε ότι στη Λήμνο εξάγεται ή περίφημη Λημνία γη. Την αναζήτησε σε φαρμακεία στην Κωνσταντινούπολη αλλά διαπίστωσε πως κυκλοφορούσε σε 18 διαφορετικά είδη, και κατάλαβε πώς ή ξακουστή «σφραγισμένη γη» ήταν νοθευμένη.

Έτσι αποφάσισε όπως και ο Γαληνός στην αρχαιότητα να επισκεφθεί την Λήμνο.Ο Belon έφθασε στη Λήμνο και πήρε την άδεια να επισκεφθεί το μέρος τής εξαγωγής. Όπως αναφέρει αφήνοντας τα ερείπια της Ηφαίστειας πήρε ένα μονοπάτι και βρέθηκε σε ένα λόφο όπου υπάρχει ένα εξωκλήσι ή «Αγία Σωτήρα».

Εκεί τις 6 Αύγούστου (αντί της 6ης Μαίου που γινόταν στην αρχαιότητα προς τιμή Θεάς Αρτέμιδος), ήταν η μοναδική μέρα τού χρόνου (για να βρίσκεται υπό την Θεϊκή προστασία και ευλογία του Ιησού Σωτήρος) όπου συγκεντρώνονται όλοι οι άρχοντες του τόπου “Έλληνες και Τούρκοι, και φυσικά οι Έλληνες ιερείς (…) για την διεξαγωγή της επίσημης τελετής της εξόρυξης.

Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει, αφού γίνει ή λειτουργία από τους Έλληνες ιερείς, όλοι οι παρευρισκόμενοι ανεβαίνουν την πλαγιά του λόφου, και αρχίζουν να σκάβουν τη γη 40 με 60 εργάτες, ώσπου να φθάσουν στη φλέβα. Τότε οι καλόγεροι γεμίζουν μερικά σακούλια με τη γη (όπως έκανε στην αρχαιότητα και η ιέρεια της Αρτέμιδος) και τα παραδίδουν στον Τούρκο επίσημο. (…)

Όταν οι Τούρκοι πάρουν όσο τούς χρειάζεται και κατόπιν οι εργάτες σκεπάζουν ξανά τη φλέβα με χώματα. Ο Τούρκος ο διοικητής του νησιού στέλνει το μεγαλύτερο μέρος της Λήμνιας γης στο σουλτάνο στην Κωνσταντινούπολη, και το υπόλοιπο το πουλάει στους έμπόρους, πού συνήθως ήταν Εβραίοι. (;) Εκείνοι πού παρευρίσκονταν στην επίσημη εξόρυξη μπορούσαν να πάρουν ένα μικρό κομμάτι για προσωπική τους χρήση, εάν όμως έβρισκαν στην κατοχή κάποιου γη χωρίς τη σφραγίδα του κυβερνήτη, τότε του επέβαλλαν βαρύτατο πρόστιμο, ενώ παράνομη εξαγωγή της από κατοίκους τιμωρούταν με ποινή αποκεφαλισμού.

Σύμφωνα με τον Belon τα κομμάτια της σφραγισμένης γης είχαν σφραγίδες όχι μεγαλύτερες από τον αντίχειρα, είχαν 4 γράμματα, και ζύγίζαν 4 δράμια. Η σύστασή της ήταν μαλακή, και όταν την δάγκωνε κάποιος το χρώμα της ήταν κόκκινο.

Σφραγίδες Λημνίας γης όπως τις καταγράφει ο Belon (1555)

Την ίδια εποχή (1556) ο Thevet, γράφει γι” αυτήν στο βιβλίο του «Cosmograρhie de Levant», πού εκδόθηκε υπό την αιγίδα του Βασιλέα της Γαλλίας πώς ή Λημνία γη, ο περίφημος θεραπευτικός πηλός πού ήταν περιζήτητος σ” όλο τον κόσμο κατά τον Μεσαίωνα χρησίμευε για την γρίπη, τα έλκη, και ήταν το μοναδικό φάρμακο για τα δαγκώματα φιδιών και ενάντια σε όλα τα δηλητήρια.

Το 1562 ο Αυστριακός πρεσβευτής Busbequius έστειλε τον Ισπανό ιατρό Stefano Albacario στη Λήμνο για να ερευνήσει την Λημνία γη. Πράγματι ο Albacario παρευρέθηκε στην εξαγωγή της. Λίγα χρόνια αργότερα (το 1579) επισκέφθηκε το νησί ο περιηγητής Ρίπο σύμφωνα με τον οποίο ο χώρος από όπου εξορυσσόταν ή Λημνία γη ήταν μία φυλασσόμενοι πηγή η οποία ήταν περιτριγυρισμένη με τείχη.

«Όταν την βγάλουν την 6η Αύγούστου με την σχετική τελετή, παίρνει μια αρκετά μεγάλη ποσότητα ο κυβερνήτης του νησιού, σφραγίζει το φορτίο με τη σφραγίδα του σουλτάνου και έτσι σφραγισμένο το φορτίο του το στέλνει.

Ο σουλτάνος στέλνει συνήθως μερικά κομμάτια δώρο στους πρεσβευτές και τούς ξένους πρίγκιπες. Το κομμάτια αυτά είναι στρογγυλά, χοντρά όσο ένα δάχτυλο, μεγάλα όσο ένα διπλό δουκάτο και έχουν χρώμα κοκκινωπό. Δεν μπορεί κανείς να την προμηθευτεί παρά μόνο απ” τον ιατρό πού είναι υπεύθυνος του ιδιαιτέρου φαρμακείου του Σουλτάνου, ή από κάποιον πρεσβευτή, στους όποίους όμως δεν δωρίζεται τόσο μεγάλη ποσότητα ώστε να διαθέτουν αρκετά κομμάτια.

Οι Έλληνες κάτοικοι τού νησιού καταφέρνουν (;) καμιά φορά να αποκτήσουν μερικά μικρά κομμάτια δωροδοκώντας τούς φύλακες τής πηγής.

Η γη αυτή εκτός από τις αιμορραγίες και τις δυσεντερίες, είναι επίσης πολύ αποτελεσματική κάτω των δηλητηρίων και της πανώλης. Αυτό αποδεικνύεται καθημερινά, εκτός αν μεταχειριστεί κανείς την νοθευμένη ή ψεύτικη «γη» που πουλάνε οι φαρμακοποιοί στην Κωνσταντινούπολη και σ” άλλα μέρη, πού πουλούν γη της Αρμενίας για Λήμνια».

Ο Thomaso Porcacchi da Castiglione στο βιβλίο του «τα πιο φημισμένα νησιά του κόσμου» πού εκδόθηκε το 1590 στη Βενετία αναφέρει σχεδόν τα ίδια με τούς προηγουμένους σχετικό με τις ιδιότητες της σφραγισμένης γης. Η Λημνία γη περιλήφθηκε στην πρώτη έκδοση της Φαρμακοποιίας του Βασιλικού Κολεγίου των ιατρών του Λονδίνου το 1618, και αναφέρεται στα περισσότερα επίσημα βιβλία της “Ιατρικής της Ευρώπης του 17ου και 18ου αιώνα.

Τον 17ο αιώνα ο Άγγλος Dr. John Covel επισκέφτηκε την Λήμνο με τον Άγγλο πρεσβευτή στην Κωνσταντινούπολη Sir John Finch, και αναφέρει πώς η διαδικασία της εξαγωγής τής Λημνία γης παράμενε ή ίδια όπως και παλιά, δηλαδή στον ίδιο τόπο και την ίδια ημερομηνία, στις 6 Αύγούστου. «Η θέση βρίσκεται σε έναν λόφο κοντά στην Παναγιά του Κότσινου και μάλιστα κοντά στο εξωκλήσι Μεταμόρφωση.

Εκεί στη ρίζα ενός βράχου είναι μια μικρή καθαρή πηγή από εξαιρετικό νερό, το οποίο τρέχει προς τα κάτω. Ανατολικά της πηγής, πριν την ανατολή του ήλιου αρχίζουν να σκάβουν και ανοίγουν έναν λάκκο περίπου μιάμιση γυάρδα φαρδύ και βαθιά λίγο πάνω απ” το ύψος ενός άνδρα. Από εκεί βγάζουν μαλακό χώμα, 20-30 περίπου καντάρια μαλακό σαν βούτυρο.

Το χώμα αυτό το μεταφέρουν στον Άγιο Υπάτιο για την επεξεργασία του. Εδώ υπάρχει μια μεγάλη και φαρδιά βρύση, όπου πρώτα διαλύουν το χώμα στο νερό, το δουλεύουν με τα χέρια τους, το στραγγίζουν και πετούν το νερό κι αυτό που μένει είναι ο θεραπευτικός πηλός, το «αγιόχωμα», το οποίο στη συνέχεια το σφραγίζουν».

Μάλιστα οι καλόγεροι και οι άλλοι Έλληνες προσπάθησαν να τον πείσουν ότι την ήμερα αυτή αγιάζεται. (…) Οι Βενετοί και οι Τούρκοι εκμεταλλεύονται αποκλειστικά τον θεραπευτικό πηλό, στους “Έλληνες δεν επιτρέπεται. Αύτή ή γη, γράφει ο Covel, θεωρείται φάρμακο κατά του πυρετού της ελονοσίας, όταν λαμβάνεται στην αρχή τής νόσου. Αρκεί να διαλύσει ο άρρωστος λίγο στο νερό και να το πιει 2-3 φορές και γίνεται καλά. Οι γυναίκες το παίρνουν για να έχουν καλή και γρήγορη γέννα, δίδεται και εναντίον των αιμορραγιών και των ασυνήθιστων διαρροιών. Επίσης είναι σπουδαίο αντίδοτο κατά των δηλητηρίων.»

Στις αρχές του18ου αιώνα (1703) φθάνει στο νησί ο Dr Oapper, και περιγράφει το λόφο, τον τόπο εξαγωγής, την εκκλησία και την διαδικασία εξαγωγής της. Το 1712, o Ροmet στο βιβλίο του «ιστορία των φαρμάκων» γράφει:

«Η γη με την μεγίστη εκτίμηση είναι σε μικρά κόκκινα κομματάκια, είναι ή λιγότερο αμμώδης και ή πιο σηπτική. Είναι σε πολύ χρήση στους ιατρούς, λόγω της σηπτική της ιδιότητας. Η Λημνία γη μπορεί να είναι παχιά, σαν πηλός, ξερή, μαλάκια, κίτρινη, άσπρη ή κοκκινωπή και στυπτική στη γεύση». Και συμβουλεύει «διάλεξε τη γη πού είναι μαλακή στο πιάσιμο και πού διαλύεται στο στόμα». 

Παρασκευή «Λημνίας Γης»

Αργότερα στα 1739 επισκέφθηκε τη Λήμνο ο Pococke πού στις σημειώσεις του αναφέρει ότι συνεχιζόταν ή πατροπαράδοτη τελετή εξαγωγής της ιαματικής γης. Θα πρέπει να αναφερθεί πως υπήρχαν πολλές άλλες παρασκευές αντίστοιχες της Λήμνιας γης εκείνη την εποχή και σε άλλες περιοχές, εντός και εκτός της Ελλάδος, όπως η Σάμια γη, η γη τής Χίου, της Μήλου, της Σινώπης, της Ερέτριας, τής Κιμώλου της Βηθλεέμ (Terra Bethlehem), της Σικελίας (Terra Sicula), τής “Αρμενίας (Bole Armenian), της Πορτογαλίας (terra Ροήugallίca), της Μάλτας (terra Sigillata from Malta), πολλές παρεμφερείς στην Ίταλία4 (Sessana, Toccarese,Orlana, Florentina), γη της Ουγγαρίας και στο τέλος του 16ου αιώνα και στην Αγγλία και ακόμα στην Τουρκία (terra Sigillata Turcica), της «Αραβίας (terra Sigillata Arabica), των “lεροσολύμων (terra Sigillata Hierosolymitana) και πιθανώς και άλλες. κ.λ.π. Η Λημνία όμως ήταν η παλιότερη, η πιο φημισμένη και η πιο ακριβή.

Μάλιστα δε ένας κατάλογος από φάρμακα πού πουλήθηκαν στην Φλωρεντία το 1761 αναφέρει πως η τιμή της ήταν σε 5 λίρες την ούγια. Όπως φαίνεται από την κυκλοφορία όλων αυτών των απομιμήσεων της Λημνία γης και των ανταγωνιστικών φαρμάκων, επηρεάστηκε η ζήτηση της, κατά συνέπεια άρχισε να περιορίζεται και η εξαγωγή της.

Η τελευταία εμφάνιση της σε επιστημονικό σύγγραμμα είναι πιθανώς αυτή πού περιέχεται σε μία εργασία σχετική με τα φάρμακα στο συμπλήρωμα της Φαρμακοποιός του Grey στα 1848, πού αναφέρεται ως «terra Lemnia, terra Sigillata, Lemnia Earth ή Sealed Earth».

Το 1890 ο Καθηγητής Dr. Tozer στο βιβλίο του «τα νησιά του Αιγαίου», αφού κάνει μία ανασκόπηση σε όσα γνωστά βρήκε ως τότε για τη Λημνία γη, αναφέρει ότι πολλοί Τούρκοι χρησιμοποιώντας τα αγγεία πού είναι κατασκευασμένα απ’ αυτή, πιστεύουν ότι εξουδετερώνεται κάθε δηλητήριο όταν μπει μέσα σε αυτά. Η περιγραφή όμως εξόρυξης όπως περιγράφεται από τον Dr. Tozer, διαφέρει από τις περιγραφές του Γαληνού και του Belon.

Αυτό ίσως οφείλεται στο ότι ίσως είχε εξαντληθεί ή φλέβα, ή δεν έσκαβαν όσο βαθιά έπρεπε, ή το πιο πιθανό να άρχισε να σβήνει σιγά – σιγά το έθιμο, εφόσον οι Τούρκοι δεν μπορούσαν να την πουλήσουν λόγω της μείωσης της ζήτησης. Έτσι περιγράφει μία τελετή η οποία έμοιαζε πια περισσότερο με παρηκμασμένο πανηγύρι.

Έτσι ενώ παλαιοτέρα όπως π.χ τον 16ο αιώνα, οι αναφορές κάνουν λόγο πως κατά την διαδικασία εξόρυξης συγκεντρωνόταν έως και 3000 άνθρωποι, στα τέλη του 19ου αιώνα μαζευόταν ελάχιστοι.

Ο Τozer αναφέρει πως όταν παραβρέθηκε στην τελετή εξόρυξης παρευρίσκονταν μόνο 12 μόνο, ενώ ή κατανάλωση του φαρμάκου περιορίζονταν στο ανατολικό μέρος του νησιού, όπου εξακολουθούσαν να το χρησιμοποιούν για τούς πυρετούς και μερικές άλλες ανωμαλίες καταπίνοντας το σαν σκόνη μέσα στο νερό. Αλλά και ή ποσότητα πού έβγαζαν ήταν πολύ μικρή σε σύγκριση με παλιότερες εποχές. Αναφέρει επίσης πως πίστευαν ότι αν η εξόρυξη δεν γινόταν πριν την ανατολή του ήλιου, οι θεραπευτικές της ιδιότητες χάνονταν.

Όμως το έθιμο είχε πλέον τόσο παρακμάσει, πού ο επιστάτης του χωριού ζήτησε από την τουρκική κυβέρνηση να τού δώσει την άδεια να οργώσει την περιοχή με καλαμπόκι. (…)

Γύρω στο τέλη του περασμένου αιώνα επισκέπτεται το νησί ο καθηγητής της ανωτάτης Γεωλογικής σχολής τής Γαλλίας Launay παρακινούμενος από τη παλαιά μεγάλη φήμη τής Λημνία γης. Ο Launay παίρνει δείγμα του πηλού για εξέταση και παραθέτει στο τέλος τής μελέτης του ανάλυση του χώματος, σημειώνοντας στο χάρτη πως στην περιοχή αυτή επικρατεί το πέτρωμα τραχείτης .

Ο καθηγητής Thompson το 1913 παρουσίασε στο 17ο Διεθνές συνέδριο τής “Ιατρικής στο Λονδίνο, στο τμήμα « Ιστορία τής ιατρικής», θέμα σχετικό με «ένα φημισμένο φάρμακο των αρχαίων χρόνων, τη σφραγισμένη γη της Λήμνου», δίνοντας μια χημική ανάλυση από ένα κομμάτι Λημνίας γης η οποία υποστήριζε πώς ήταν του 16ου αιώνα.

Τον Αύγουστο του 1916 έχουμε και την τελευταία γνωστή αναφορά εξόρυξης από τοπική Λημνιακή εφημερίδα η οποία αναφέρει (1): «Ενεργεία των κ.κ. Ευαγγέλου και Χαρ. Τσουκαλά και Βασ. Σιδερά επί τη εορτή της Μεταμορφώσεως η Κοινότης Ρεπανιδίου απεφάσισε την επανάληψιν της Αρχαιότατης Θρησκευτικής τελετής της υπό Χριστιανών και Οθωμανών ανέκαθεν τελούμενης. Προ της Ανατολής του ηλίου επί του λόφου εφ” ου εμνημονεύετο ότι εξήγετο η Λημνία γη, έσπευσαν οι κάτοικοι Ρεπανιδίου και μετά τον αγιασμόν ήρξαντο της ανασκαφής προς εύρεσιν της Λημνίας γης (αγιόχωμα).

Μόλις ευρέθη αύτη έκυπτον πάντες ως εις προσκύνημα να λάβωσιν εκ του ιερού τούτου χώματος του κατ” αρχαίαν παράδοσιν χρησιμεύοντος ως φαρμάκου κατά πάντων των δηλητηριωδών εντόμων.

Οι αγγειοπλάσται έλαβον τοιούτον αγιόχωμα προς κατασκευήν σωλήνων, κυπέλλων και ποτηρίων άτινα κατά την αρχαίαν εποχήν εθεωρούντο θαυματουργά και επέποντο και εις αυτούς έτι τους Σουλτάνους της Κωνσταντινουπόλεως οίτινες δι” ειδικών αυτοκρατορικών διαταγμάτων και δι” ιδίων απεσταλμένων μετά λιτανείαν ελάμβανον τα εκ του χώματος τούτου αγγεία, άτινα αφού εσφραγίζοντο δια της σφραγίδος του Σουλτάνου, εψήνοντο και εστέλλοντο εις Κ/πολιν.

Το χώμα τούτο εξαγόμενον μόνον κατά την ημέραν της Μεταμορφώσεως χρησιμοποιείται υπό των κατοίκων ως φάρμακον κατά του παροξυσμού, πινόμενον αφού τεθή εντός ύδατος ηγιασμένου.» (…) Η θέση εξόρυξης της «Λημνίας γης» εντοπίζεται σε επίπεδη έκταση κοντά στο λόφο Δεσπότης, (ο αρχαίος Μόσυχλος όπου σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία έπεσε ο Ήφαιστος μετά το διωγμό του από τον Όλυμπο) 1 χλμ.νοτιοδυτικά περίπου του χωριού Κότσινας στον κόλπο του Πουρνία και νότια του εξωκλησιού του Σωτήρος.

Το εξωκλήσι «Χριστός Σωτήρ εν τω Παλαιολάκκω» αναφέρεται το 1320 σαν πατριαρχική εξαρχία, ενώ το 1565, το 1615 και το 1631 σαν μετόχι της Μ. Λαύρας «ο Σωτήρ εις τον Κότζινον εν ω το Αγιόχωμα». Για αυτό τον λόγο και η Λήμνια Γη σφραγιζόταν με την κεφαλή του Σωτήρος. (;)

Όσον αφορά τις χημικές αναλύσεις που έχουν γίνει για την σύσταση της Λήμνιας γης , γνωστότερες είναι από οι εξής : Του Dr. Daubeny (γύρω στο 1890), σύμφωνα με τις αναλύσεις του οποίου περιείχε : Πυριτική Άργιλο, Αλουμίνα , Οξείδιο του σιδήρου, Νερό, Νότρον, Ασβέστιο, Μαγνήσιο.

Σύμφωνα με την ανάλυση του καθηγητή Launay, (γύρω στο 1895), περιείχε: Πυριτική άργιλος, Αλουμίνα , Υπεροξείδιο. του σιδήρου, Ασβέστιο, Μαγνήσιο, Θειικό οξύ, Καμένη άσβεστος.

Τέλος σύμφωνα με την ανάλυση του Τhompson (γύρω στο 1913 με 100 δείγματα που υποστήριζε πως ήταν του 160υ αιώνα) περιείχε: Πυριτικά Άλατα , Οξείδιο του σιδήρου , Οξείδιο του Αλουμινίου , Οξείδιο του Ασβεστίου, Μαγνησία, αλκαλικό Νερό και διοξείδιο του άνθρακος.

Είναι προφανές πως και οι τρεις αναλύσεις δίνουν τα ίδια περίπου αποτελέσματα. Είναι αξιοπρόσεκτο πως το μεγαλύτερο ποσοστό στη σύνθεση της Λημνίας γης κατέχει ή άργιλος (Πυριτική, αλουμινίου), πού είναι ο φυσικός καολίνης, ουσία πού και σήμερα ακόμη χρησιμοποιείται σε δηλητηριάσεις από τροφές, δυσεντερίες, δυσπεψίες, γενικά σε διάρροιες μόνη ή σε συνδυασμό με άλλα άντιδιαρροϊκά φάρμακα.

Οι δε ενώσεις του αργίλιου, μαγνησίου και ασβεστίου αποτελούν και σήμερα άριστα άντιόξινα και άντιδιαρροϊκά φάρμακα, γι” αυτό και πολύ υπολογίζονται στις σημερινές φαρμακοποιίες.

Μάλιστα ή κεκαυμένη μαγνησία επειδή είναι αλκάλι, μπορεί να εξουδετερώνει τα ισχυρά οξέα και χορηγείται σε δηλητηριάσεις με οξέα. Ο σίδηρος και τότε όπως και τώρα είχε τις ίδιες ενδείξεις, δηλαδή βοηθούσε γενικά στην αναιμία και διδόταν στην κύηση, τη γαλουχία, σε γαστρεντερικά νοσήματα και άλλού. Το ανθρακικό νάτριο λαμβανόμενο εφαρμόζεται επί υπερχλωρυδρίας.

Όσο για το Θείο στην αναλογία πού υπήρχε, σίγουρα θα πρόσφερε τουλάχιστον αντισηπτική δράση σε εξωτερική χρήση, αφού είναι γνωστό πώς σε συνδυασμό με αλκάλια καταστρέφει ζωικά παράσιτα του δέρματος λόγω σχηματισμού θειούχων αλκαλίων.

Δεν θα ήταν υπερβολή συνεπώς να υποστηριχθεί πως η Λημνία γη αποτελεί ίσως το μοναδικό γνωστό φάρμακο με αναγνωρισμένες φαρμακευτικές ιδιότητες, και τόσο μεγάλη διάρκεια ζωής ανά τους αιώνες. Υπό αυτό το πρίσμα θα μπορούσε να υποστηριχθεί οι φαρμακευτικές της ιδιότητες – τηρουμένων βέβαια των αναλογιών-, δεν υστερούσαν σε τίποτε συγκρινόμενο με τα σημερινά φαρμακευτικά προϊόντα.

Η Λημνιακή γη αποτελεί μία μοναδική κληρονομιά, και είναι πραγματικά λυπηρό πως οι τοπικές αρχές δεν έχουν κάνει καμία προσπάθεια ανάδειξης του μοναδικού αυτού δώρου της Λήμνιας γης αν όχι για ιατρικούς, αλλά τουλάχιστον για ιστορικούς και τουριστικούς ακόμα λόγους…

Παραπομπή: (1) εφ. «Λήμνος», φ. 37, 14/8/1916

Βιβλιογραφία: ΣΠΥΡ. ΑΝΤ. ΠΑΞΙΜΑΔΑΣ. ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΙΑΤΡΙΚΗΣ ΠΑΝΕΠΙΣΤΗΜΟ ΑΘΗΝΩΝ ΔΙΔΑΚΤΟΡΙΚΗ ΔΙΑΤΡΙΒΗ ΑΘΗΝΑ 1982

Στην σημερινή εποχή που δεν υπάρχει η «Λημνία Γη» σε παραγωγή, στο εμπόριο υπάρχει θεραπευτική αργιλώδης γη και υπόσχεται τα ίδια…

Περιληπτικά:
Αποτοξινώνει και καθαρίζει τον οργανισμό, αποβάλει τη ραδιενέργεια, εξισορροπεί το ph του οργανισμού και πολλά άλλα.
Λέγεται bentonite clay (που είναι αργιλώδης γη).


ΠΗΓΗ

Read more